Notatka ze spotkania w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej 12.02.2015, godz. 13.00

Warszawa, dnia 13 lutego 2015 r.

W dniu 12 lutego 2015 r. w siedzibie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej odbyło się spotkanie z przedstawicielami środowisk twórczych, którego celem była kontynuacja rozmów zainicjowanych przez Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej dotyczących poszukiwania rozwiązań związanych z zabezpieczeniem społecznym artystów.

Uczestnicy spotkania:

Przedstawiciele strony społecznej::

Halina BEDNARZ, Związek Artystów Scen Polskich

Beata CHMIEL, Obywatele Kultury

Katarzyna GÓRNA, Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

Mikołaj IWAŃSKI, Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

Jan KAPELA, Pracownicy Sztuki (pisarze niezależni)

Marcin KĘDZIORA, Koło Młodych Związek Artystów Scen Polskich
Rafał LISOWSKI, Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury

Sylwia NAJAH, Koło Młodych Związek Artystów Scen Polskich

Maciej PACUŁA, Komisja Sektorowa Dialogu Społecznego w sektorze Żywego Spektaklu i w sektorze Audiowizualnym

Krzysztof TRZCIONKOWSKI, ZZ Polskich Artystów Muzyków Orkiestrowych
Wojciech WALCZAK, Nowe Stowarzyszenie Jeunesse Musicales Poland,  Polska Rada Muzyczna

Łukasz WITCZAK, Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury

Julita WÓJCIK, Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

Rafał ZAWIERUCHA, Koło Młodych Związek Artystów Scen Polskich,

Wojciech ZRAŁEK-KOSSAKOWSKI, Pracownicy Sztuki (muzycy niezależni)

Artur ŻMIJEWSKI, Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej:
Radosław MLECZKO, Podsekretarz Stanu

Magdalena CHMARA, Departament Ubezpieczeń Społecznych

Judyta KALICKA, Departament Prawa Pracy
Magdalena TRUBALSKA-MARTYNIUK, Biuro Promocji i Mediów

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego:

Małgorzata SZELĄG-ZALEWSKA – Departament Narodowych Instytucji Kultury

Na wstępie spotkania Minister Radosław Mleczko krótko scharakteryzował zróżnicowaną sytuację artystów w Polsce w kontekście ich zabezpieczenia społecznego. Wielu z nich zatrudnionych jest na podstawie umów o pracę, prowadzi działalność gospodarczą, świadczy umowy zlecenia. W powyższych przypadkach, również w sytuacji różnych podstaw wynagrodzenia, dostęp do zabezpieczenia społecznego jest uregulowany. Zaznaczył ponadto, że osoby utrzymujące się wyłącznie z umów o dzieło również w obecnym stanie prawnym mogą odprowadzać składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Szczegóły tej możliwości przedstawiła pani Magdalena Chmara z Departamentu Ubezpieczeń Społecznych MPiPS: minimalna miesięczna składka na dobrowolne ubezpieczenia emerytalno-rentowe wynosi obecnie 481,60 zł. Składka na dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe może być wyższa niż minimalna - ustalana od podstawy, którą stanowi minimalne wynagrodzenie za pracę (1750 zł.).

Zdaniem reprezentantów Koła Młodych ZASP obecna stawka obowiązująca w systemie ubezpieczeń jest zbyt wysoka, zwłaszcza dla grupy twórców najmniej zarabiających, których miesięczne zarobki nie przekraczają 1200 zł. miesięcznie. Wobec podnoszonego przez reprezentantów środowisk twórczych problemu nieregularności dochodów i związanej z tym często trudności comiesięcznego odprowadzania składek, Pani Chmara podkreśliła możliwość uregulowania składek na ubezpieczenia społeczne z góry za kilka miesięcy a nawet za cały rok.

Następnie przedstawiciele OFSW: Pan Mikołaj Iwański oraz Pani Katarzyna Górna zaprezentowali założenia utworzenia „Kasy Artystów”, która byłaby istotnym uzupełnieniem składek wpłacanych przez osoby utrzymujące się z umów o dzieło, a także propozycje źródeł finansowania projektowanego systemu ubezpieczeń dla twórców: wpływy z tzw. retencji Organizacji Zbiorowego Zarządzania Prawami Autorskimi oraz wykorzystanie opłaty reprograficznej. Odnośnie pierwszej propozycji podkreślili szczególnie fakt, że w przypadku nieodnalezienia osoby lub niemożności sfinalizowania formalności po 10 latach środki na tantiemy dla artysty przechodzą na rzecz wspomnianych organizacji, co – ich zdaniem - prowadzi do nieskutecznego procesowania takich spraw. W nawiązaniu do drugiej propozycji wskazali na brak nowelizacji rozporządzenia MKiDN z 2004 r. zawierającego wykaz urządzeń objętych opłatą reprograficzną i potrzebę uwzględnienia w niej najnowszej elektroniki użytkowej. Dodatkowo przedstawiciele Koła Młodych ZASP zgłosili również potrzebę określenia wysokości wpływów z tytułu opłaty reprograficznej.

W komentarzu do prezentacji OFSW Minister Mleczko podkreślił, że przedmiotem spotkania nie powinno być analizowanie hipotetycznych źródeł finansowania lub wskazywanie na hipotetyczne możliwości tego finansowania choćby ze względu na nieobecność zainteresowanych stron i zaapelował o skoncentrowanie się na jasnym zdefiniowaniu czym miałaby być projektowana Kasa Artystyczna, kto mógłby do niej należeć i na jakich warunkach. W ocenie Ministra Mleczki na obecnym etapie rozmów kluczowe jest jasne sprecyzowanie z jakich powodów, dla kogo i na jakich zasadach miałaby funkcjonować Kasa Artystyczna. W tym kontekście zwrócił uwagę na potrzebę analizy danych statystycznych, a także ocenę projektowanego rozwiązania w odniesieniu do istniejącej Kasy Zabezpieczenia Społecznego Twórców.

W kolejnej części spotkania głos zabierali przedstawiciele poszczególnych środowisk artystycznych odnosząc się do przedstawionych propozycji i postulatów. Najważniejsze podnoszone przez nich kwestie to: potrzeba stworzenia katalogu zawodów artystycznych, postulat poszukiwania rozwiązań ułatwiających życie artystów w ramach istniejącego systemu, w tym rozwiązań osłonowych, porozumienie z Organizacjami Zbiorowego Zarządzania Prawami Autorskimi, przeprowadzenie badań wskazujących procentowy udział artystów w dochodzie narodowym i dopiero na ich podstawie tworzenie rozwiązań, które znalazłyby społeczne uzasadnienie, problem podniesienia wieku emerytalnego (na przykładzie tancerzy) i znaczenia tworzenia programów przekwalifikowania zawodowego oraz potrzeba weryfikacji zasad korzystania z umów o dzieło.

Twórcy zaapelowali również o powołanie zespołu międzyresortowego złożonego z przedstawicieli resortu pracy, kultury, zdrowia i finansów, wystąpili też z prośbą pod adresem MKiDN o wsparcie ich inicjatywy i pytaniem w jaki sposób resort kultury może to zrobić. 

Minister Mleczko zobowiązał się do przekazania postulatów artystów do MKiDN.

Podsumowując spotkanie Minister Mleczko zaproponował stworzenie „grupy operacyjnej”, która skoncentrowałaby się na możliwości uzupełnienia systemu zabezpieczenia społecznego w kontekście propozycji OFSW.

Ponadto zaproponował zawężenie horyzontu czasowego i ustalenie terminu kolejnego spotkania grupy operacyjnej w ciągu dwóch tygodni. Zadeklarował również wypracowanie oceny dotychczasowych propozycji i w tym kontekście wniosków, które zostaną przedstawione na następnym spotkaniu.