List Otwarty Do Prezydenta Wrocławia Rafała Dutkiewicza w sprawie nieprzedłużenia kontraktu Dorocie Monkiewicz — Dyrektor Muzeum Współczesnego Wrocław

Szanowny Panie Prezydencie, 

My, członkowie Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej, protestujemy przeciwko nieprzedłużeniu kontraktu Dorocie Monkiewicz, dyrektorce Muzeum Współczesnego Wrocław. OFSW nie kwestionuje idei kadencyjności w kierowaniu instytucjami kultury, jednak „Ustawa o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej” daje możliwość przedłużenia stosunku pracy na stanowisku dyrektorki o kolejną kadencję, zwłaszcza w przypadku osób szczególnie sprawdzających się na swoich stanowiskach. W przypadku Doroty Monkiewicz przedłużenie kontraktu jest jak najbardziej uzasadnione. Świadczy o tym przede wszystkim realizowany z dużymi sukcesami dotychczasowy program Muzeum Współczesnego.

Ta świeżo zbudowana pod kierownictwem Doroty Monkiewicz placówka, dysponująca niewielkim, ale zgranym, kompetentnym i skutecznym zespołem, w krótkim czasie zdobyła ogromne znaczenie i zdążyła już ugruntować swoją pozycję zarówno na polskiej, jak i międzynarodowej mapie kulturalnej. Muzeum Współczesne to instytucja mocno osadzona w lokalności, ale o zdecydowanie ponadlokalnej randze, od samego początku gruntownie przepracowująca historię Wrocławia i wrocławskiej neoawanardy. Udało jej się przywrócić historii sztuki artystów działających we Wrocławiu, a potem niesłusznie zapomnianych. Wśród sukcesów należy wskazać również wyjątkową, przemyślaną, konsekwentnie uzupełnianą kolekcję, której częścią jest unikatowe Archiwum Jerzego Ludwińskiego.

Na koniec należy docenić ogromy sukces wystawy „Dzikie Pola. Historia awangardowego Wrocławia”, otwartej w 2015 roku w Narodowej Galerii Sztuki Zachęta w Warszawie, a obecnie krążącej po muzeach Europy. Jest ona zwieńczeniem kilkuletniej pracy zespołu muzeum nad opisaniem i upowszechnieniem fenomenu awangardowych ruchów wrocławskiego środowiska. Ta praca wymagała nie tylko świetnej organizacji, ale przede wszystkim ogromnego doświadczenia w pracy muzealnika. Dorota Monkiewicz jako wieloletni pracownik Muzeum Narodowego w Warszawie, a potem dyrektorka Muzeum Współczesnego udowodniła, że takie doświadczenie posiada. Z wielkim sukcesem przekłada je na pracę całego zespołu MWW.

Szczególnym niepokojem napawa nas sposób, w jaki władze Wrocławia próbują dokonać zmiany na stanowisku dyrektorki Muzeum Współczesnego. O decyzji Dorota Monkiewicz dowiedziała się tuż przed wygaśnięciem kontraktu, nie usłyszawszy żadnych merytorycznych argumentów. Nie wzięto pod uwagę rekomendacji Rady Muzeum Współczesnego, która jednoznacznie rekomendowała przedłużenie kontraktu Dorocie Monkiewicz. W trudnej sytuacji stawia się cały zespół instytucji, niepewny swojej przyszłości i zaplanowanych na najbliższe miesiące projektów.

Obawiamy się, że tryb i styl zmian świadczy o chęci powierzenia funkcji dyrektora muzeum bez przeprowadzenia konkursu oraz bez stosownych konsultacji z przedstawicielami i organizacjami środowisk twórczych i pracowniczych. Stoi to w sprzeczności z ustawami dotyczącymi organizowania i prowadzenia instytucji kultury oraz muzeów.

Apelujemy do Pana o ponowne przeanalizowanie wszystkich okoliczności i pozostawienie Doroty Monkiewicz na kolejną kadencję na stanowisku dyrektorki Muzeum Współczesnego Wrocław.

Panie Prezydencie, domagamy się wyjaśnień!

Z wyrazami szacunku,

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

Pan Piotr Gliński, Premier i Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego

4 kwietnia 2016, Warszawa

Szanowny Panie Premierze,

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej skupiające artystów i artystki sztuk wizualnych oraz niezależnych kuratorów i krytyków sztuki, z niepokojem obserwuje zmiany w polityce Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ostatnich miesiącach.

Nasz szczególny niepokój wzbudza zamieszanie wokół ministerialnych grantów na rozwój kolekcji sztuki współczesnej, a także na rozwój kolekcji regionalnych. Dofinansowania na rozwój kolekcji w dotychczasowym terminie naborów i rozstrzygnięć nie dostało żadne muzeum sztuki współczesnej w Polsce, co stawia pod znakiem zapytania przyszłość całego programu dedykowanego narodowym kolekcjom sztuki. Jak się mogliśmy dowiedzieć eksperci powołani do oceny wniosków, nie przyznali dofinansowania gdyż uznali, że regulamin tego programu jest w ich ocenie niedobry. 

Zaskakująca jest metoda pracy powołanej przez MKiDN komisji, która postanowiła zmienić zasady przyznawania dotacji w trakcie trwania konkursu. Muzea złożyły wnioski trzymając się regulaminu przedstawionego przez MKiDN, komisja postanowiła ten regulamin zmienić. 

W rzeczywistości jednak brak przyznania dotacji na kolekcję odczytujemy jako próbę podważania autonomii instytucji kultury, jako próbę "ręcznego" sterowania programami tych instytucji przez manipulowanie ich finansami.

Jednym z wielkich zagrożeń dla sztuki są wszelkie próby autorytarnego definiowania pola sztuki, kontrolowania go i manipulowania jego życiem poprzez m.in. naciski finansowe. Instrumentalne traktowanie kultury jak pokazuje historia, zawsze kończy się klęską, prowadzi do powstania anachronicznego kulturotworu, który nijak ma się do kondycji sztuki, której różnorodność jest naczelną wartością i na którą przez tyle lat pracowaliśmy.

Protestujemy przeciw tworzeniu kultury jednowymiarowej, opartej na wąskim zestawie wartości. W polskim dziedzictwie mieszczą się bardzo różne tradycje, które w sposób fundamentalny przyczyniły się i przyczyniają do bogactwa kulturowego Polski. Zadaniem kultury i gwarantem jej rozwoju jest kwestionowanie swoich podstaw, podważanie status quo, nieustanna twórcza dyskusja. Współczesna sztuka jest beneficjentem postaw, wysiłku i starań pokoleń Polaków, dla których wolna, różnorodna i wyrażająca bogatą tożsamość Polaków kultura, była marzeniem i celem. 

W istocie to my artyści i artystki, kuratorzy i kuratorki, jak również krytycy i krytyczki jesteśmy pracownikami kultury i naszym zadaniem jest tworzyć pole sztuki, a zadaniem państwa jest m.in. wspierać naszą pracę. Działania MKiDN, które doprowadziły do nieprzyznania dotacji na kolekcję sztuki współczesnej uderzają nie tylko w instytucje kultury ale przede wszystkim uderzają bezpośrednio w twórców kultury, w artystów i artystki.

Panie Ministrze, domagamy się wyjaśnień, domagamy się dialogu.

z wyrazami szacunku

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej