Justyna Makowska
Dyrektor Wydziału Kultury Urzędu Miasta w Poznaniu
Jesteśmy zbulwersowane i zbulwersowani docierającymi do nas z Poznania informacjami o sytuacji Galerii Tak. Małgorzata Szaefer, która od wielu lat prowadzi tę galerię, jest niekwestionowanym w polskim i międzynarodowym środowisku artystycznym autorytetem w dziedzinie outsider art/art brut, znawczynią artystów działających poza głównym nurtem sztuki oraz artystów nieprofesjonalnych, członkinią zarządu European Outsider Art Association. Pod jej kierownictwem Galeria Tak odniosła wiele sukcesów. Jednym z nich jest nagroda główna Art Absolument na Outsider Art Fair w Paryżu (2018) dla Tomasza Machcińskiego – artysty związanego z Fundacją Tomasza Machcińskiego oraz nominacja do głównej nagrody OAF dla Iwony Mysery.
Galeria Tak, poza ważną pracą z osobami niepełnosprawnymi, zorganizowała wiele warsztatów, koncertów oraz spotkań dyskusyjnych (m.in. z takimi artystami i kuratorami, jak: Zbigniew Libera, Katarzyna Karwańska, Zofia Czartoryska, Aleksndra Jach, Sebastian Cichocki, Stanisław Ruksza, Łukasz Surowiec, Monika i Hubert Wińczyk, Ewa Tatar). Galeria ma też od wielu lat wierną i oddaną publiczność. Trudno sobie wyobrazić życie kulturalne Poznania bez tego miejsca. Zmiana profilu Galerii Tak bądź zatrudnienie na stanowisku dyrektorki nowej osoby będzie ogromną stratą dla całego naszego środowiska.
Z uzyskanych przez nas informacji wynika, że Małgorzata Szaefer jest od dłuższego czasu poddawana szykanom oraz działaniom mobbingowym przez prezeskę Stowarzyszenia Na Tak, Ewę Kowańską. Prezeska Stowarzyszenia Na Tak, najwyraźniej nie widzi wypracowanego przez Małgorzatę Szaefer kapitału symbolicznego tego miejsca, jego znaczenia na mapie Poznania i Polski. Małgorzata Szaefer posiada pierwszą grupę inwalidzką z uwagi na wzrok; koszty jej zatrudnienia w większości ponosi PFRON – czyli Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
Z uwagi na pogorszenie choroby oraz konieczną operacją oka, przeprowadzoną w zeszłym tygodniu, Małgorzata Szaefer przebywała przez ostatnie sześć miesięcy na zwolnieniu lekarskim. Właśnie w tym czasie miały miejsce działania mobbingowe, polegające między innymi na: odebraniu jej telefonu służbowego tuż przed jej operacją, gdy przebywała na zwolnieniu lekarskim; numer był wcześniej jej prywatnym numerem udostępnionym stowarzyszeniu i w związku z tym bezskutecznie domagała się jego cesji na swoje nazwisko. Wśród działań mobbingowych wobec Małgorzaty Szaefer wymienić można również żądanie oddania kluczy do galerii, następnie zaś wymianę zamków w drzwiach galerii, domaganie się zwrotu pieczątek służbowych oraz przekazania danych potrzebnych do prowadzenia strony galerii w Internecie. Dyrektorka Galerii Tak była wtedy na zwolnieniu chorobowym.
Mimo, iż Małgorzata Szaefer była jeszcze oficjalnie – aż do powrotu do pracy po zwolnieniu lekarskim – dyrektorką Galerii Tak, prezeska stowarzyszenia zatrudniła już na jej miejsce – bez wcześniejszego poinformowania – nową pracownicę. Trudno powiedzieć, co jest przyczyną nagłej niechęci prezeski do podwładnej. Stowarzyszenie Na Tak bez wskazania przyczyny zwróciło pozyskane w drodze konkursów przez Małgorzatę Szaefer (oraz współpracującą z galerią Paulinę Piórkowską) granty na łączną kwotę ok 40 tysięcy złotych do Urzędu Miasta Poznania i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Wielkopolskiego. Jest to ewidentne działanie na szkodę Stowarzyszenia Na Tak, a przede wszystkim na szkodę jego podopiecznych. Współpracująca z Małgorzatą Szaefer Paulina Piórkowska od czterech miesięcy nie otrzymała symbolicznego wynagrodzenia za wykonaną w Galerii Tak pracę w kwocie 1100 zł brutto miesięcznie.
Sytuacja w poznańskiej Galerii Tak oraz sposób traktowania przez prezeskę stowarzyszenia dyrektorki galerii są nieakceptowalne, i wymagają interwencji. Poznań traci właśnie rozpoznawalne nie tylko w lokalnym kontekście, ale również w Polsce i na świecie miejsce. Strata ta będzie dotkliwa zarówno dla artystów galerii jak i publiczności oraz podopiecznych, tym bardziej, że Galeria Tak jest jedną z niewielu miejsc zajmujących się w profesjonalny sposób sztuką outsider art/art brut. Jest miejscem unikatowym na mapie polskich instytucji wystawienniczych o wypracowanej renomie. Nowa dyrekcja nie gwarantuje, niestety, kontynuacji dotychczasowego programu, gdyż galeria miała zawsze charakter zdecydowanie autorski i bazowała na unikatowych kontaktach wypracowanych przez Małgorzatę Szaefer oraz współpracującą z nią – od niedawna – Paulinę Piórkowską.
Zwracamy się zatem do Wydziału Kultury Urzędu Miasta w Poznaniu z prośbą o wsparcie miejsca, które od przeszło dekady realizuje ambitny program wystawienniczy, będąc ważnym ogniwem w życiu artystycznym miasta. Liczymy, że dzięki Państwa wstawiennictwu uda się naprawić szkody wyrządzone dotąd Małgorzacie Szaefer i Paulinie Piórkowskiej oraz znaleźć/wypracować dla galerii nową formułę działania.
Z poważaniem,
Sekretariat Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej