Spotkanie rozpoczęło się o godzinie 11.00 w siedzibie Zachęty – Narodowej
Galerii Sztuki.
W spotkaniu udział wzięli:
Ze strony OFSW:
- Katarzyna Górna,
- Mikołaj Iwański,
- Julita Wójcik,
- Artur Żmijewski,
Ze strony MKiDN oraz Zachęty – NGS:
- Zenon Butkiewicz, Dyrektor Departamentu Narodowych Instytucji Kultury,
- Łukasz Gajewski, Naczelnik Departamentu Mecenatu Państwa,
- Urszula Penczek, Naczelnik Departamentu Współpracy z Zagranicą (kwestie dot.
priorytetu Promocja Polski za granicą)
- Agnieszka A. Marciniak – Koordynator Zespołu ds. Programów Operacyjnych
Ministra w Zachęcie
Oraz
-
Hanna Wróblewska, Dyrektorka Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki – podmiotu pełniącego
funkcję instytucji zarządzającej dla programu Wydarzenia artystyczne –
priorytet 3 – Sztuki wizualne.
Spotkanie rozpoczęła
Dyrektor Zachęty - Hanna Wróblewska, która powitała i przedstawiła zebranych.
Po krótkim wstępie oddała głos moderującemu spotkanie Panu Zenonowi Butkiewiczowi,
Dyrektorowi Departamentu Narodowych Instytucji Kultury. Przedstawił on główne
tematy dzisiejszego spotkania (zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami z OFSW)
oraz krotko harmonogram następnych spotkań.
Tematy do omówienia
podczas spotkania:
1. Program Wydarzenia Artystyczne,
priorytet Sztuki wizualne (operator
ZNGS)
a. Sprawa załącznika nr 1 wykaz kosztów
kwalifikowanych – propozycja rozdzielenie punktu 1. honoraria/wynagrodzenia na
wynagrodzenie twórców/artystów i inne)
b. Wprowadzenie do regulaminu narzędzi pozwalających
ocenić budżet pod kątem wysokości wynagrodzeń dla twórców/artystów zarówno w
fazie składania wniosku jak i aktualizacji wniosku,
2. Program Wydarzenia Artystyczne,
priorytet Promocja Polski za granicą
(operator Departament Współpracy z Zagranica MKIDN)
a. Sprawa załącznika nr 1 wykaz kosztów
kwalifikowanych – propozycja rozdzielenie punktu 1. honoraria/wynagrodzenia na
wynagrodzenie twórców/artystów i inne)
b.
Zmiana
wysokości sumy maksymalnej kosztów w punkcie 1 honoraria/wynagrodzenia, wg
OFSW ograniczenie do 30% jest nieuzasadnione i skutkuje obniżeniem honorariów
twórców.
3.
Program Edukacja,
priorytet Edukacja artystyczna
(operator MKIDN)
a. Propozycja rozdzielenia projektów ze sztuk
wizualnych od projektów muzycznych, z uwagi na nieproporcjonalnie duże
dofinansowanie projektów muzycznych (festiwale, koncerty, etc) w porównaniu do
wydarzeń związanych ze sztukami wizualnymi.
Ad 1. – Sztuki wizualne –
Przedstawiciele Zachęty i
Ministerstwa wyjaśnili, ze załącznik kosztów kwalifikowanych nie jest tożsamy z
preliminarzem we wniosku. Jest on jedynie pomocniczym (dla beneficjentów)
spisem, z którego wynika, jakie koszty mogą być pokrywane z dotacji
ministerialnej. Ponieważ jest on podzielony wg rodzajów kosztów – stąd w jednym
rzędzie wymieniono wszystkie honoraria (autorskie, artystyczne, kuratorskie i
inne). Nie odzwierciedla to jednak struktury składanych preliminarzy, w których
honoraria są już rozdzielone, tak by uwidocznione zostały honoraria artystów
biorących udział w projekcie. Jeśli nie wynika to jasno ze złożonego
preliminarza, to na etapie podpisywania umowy i aktualizacji kosztorysu do tej
umowy jest to bezwzględnie przestrzegane i egzekwowane przez Zespół ds.
Programów Operacyjnych. Wniosek musi być spójny, liczba artystów wymienionych w
części merytorycznej musi się zgadzać z preliminarzem i częścią honoraryjną
oraz wskaźnikami. Na etapie dalszych aktualizacji i aneksów wymagane są
dokładne wyjaśnienia do każdej wprowadzanej zmiany. Na etapie raportu, przez
nakazanie wpisywania nazwisk przy numerach umów weryfikowane jest ile i czy
wszystkim artystom zapłacono zgodnie z tym, co zostało podane we wniosku. Takie
monitorowanie umów jest jednak możliwe tylko pod warunkiem, że honoraria
artystów opłacane są ze środków pochodzących z dotacji Ministra.
OFSW stwierdziło, że rozdzielenie
kosztów i egzekwowanie uzasadnień zmian w kosztach wynagrodzeń artystów na
etapie aktualizacji czy raportu jest niewystarczające. Od początku we wniosku
winna być wyodrębniona rubryka „honorarium artysty” wymuszająca w naturalny
sposób jej wypełnienie.
OFSW podniosło problem dotyczący
samych honorariów, w których skład zdaniem artystów bardzo często wchodzą
koszty produkcji prac, ich transportu etc. Ministerstwu trudno jednak jest
ingerować w kształt umów zawieranych z artystami przez Instytucje realizujące
zadania.
Artur Żmijewski (OSW) podniósł
kwestię nieproporcjonalnych kwot do wkładu artystów. I raz jeszcze podkreślił,
że w Regulaminie powinien być dodany bezwzględnie zapis, że wydarzenie z
udziałem artysty bądź prezentujące dzieło artysty powinno uwzględniać koszty
honorariów dla artysty. Taki zapis regulaminowy powinien być oceniany na
poziomie formalnym (zgodności regulaminowej) a nie eksperckim.
Łukasz Gajewski (DMP) zauważył, że
nie we wszystkich zadaniach finansowanych z programu artyści biorą czynny
udział. Poza tym regulaminy wszystkich priorytetów szczególnie dotyczące
jednego Programu winny być w miarę możliwości spójne.
Dyrektor Butkiewicz podsumował
propozycje do rozważenia przez Sztuki
wizualne w kwestii wprowadzenia dodatkowych zapisów:
1. Zapis w regulaminie dot. honorariów
dla artystów ( i ewentualnie za prezentacje artystyczne licencje itd.) (np.
p.12 regulaminu).
2. Dodatkowe oświadczenie wnioskodawców
odnoszące się do osobistych praw majątkowych (respektowania praw artystów).
3. Ewentualne dodatkowe zapisy w
kryterium oceny eksperckiej (w kryterium zawrzeć ocenę relacji wkładu
artysty/ów w cały projekt).
Ad.2 – Program Promocja Polski za granicą;
b) OFSW (Katarzyna Górna) poprosiło Urszulę
Penczek (DWZ) reprezentującą priorytet Promocja
Polski za granicą o odniesienie się do proponowanej przez OFSW zmiany
wysokości sumy maksymalnej kosztów w punkcie 1 honoraria/wynagrodzenia,
ograniczanej regulaminem do 30% wnioskowanej sumy dotacji. Według OFSW jest
nieuzasadnione i skutkuje obniżeniem honorariów twórców (casus wniosku
Stowarzyszenia im. Stanisława Brzozowskiego na projekt ukraiński, pn:
„Przemiany pracy” wystawa w Kijowie).
Urszula Penczek przypomniała, ze
celem programu jest promocja kultury polskiej za granicą. Jednym ze środków
efektywnego wypełnienia celu jest pozyskanie zagranicznego partnera, również
zaangażowanego finansowo w realizację projektu. Z tego też względu w Program
nabiera charakteru promesy – i zmienia się w 2 etapowe – 2 letnie projekty, aby
wnioskodawca miał czas na znalezienie partnera. Program ten skierowany jest nie
tylko do sztuk wizualnych, ale również wydarzeń muzycznych i teatralnych, w
których cześć honorariów przerzucana jest na instytucje goszczące te przedsięwzięcia
(sprzedające bilety).
Ograniczenie kosztów związanych z
honorariami miało, więc dawać swobodę w wykorzystaniu środków finansowych
Ministra na tą część kosztów, które nie mogą być pokryte przez partnera
zagranicznego. Podwyższenie pułapu honoraryjnego mogłoby skutkować wyłącznie
podwyższeniem części i tak największych honorariów (muzycznych i teatralnych)
kosztem liczby projektów. Najprawdopodobniej artyści wizualni i tak nie staliby
się beneficjentami tej zmiany. OFSW obiecało zanalizować raz jeszcze tą
sytuację.
Ad.3. - Edukacja artystyczna
Nie został omówiony z powodu
nieobecności przedstawiciela priorytetu Edukacja
artystyczna.
Dyrektor Butkiewicz zaproponował
tylko przeanalizowanie czy taka dysproporcja ma już miejsce na etapie składania
wniosków (i efekt tego widoczny jest w dofinansowanych projektach), czy też ma
miejsce w trakcie oceny wniosków przez ekspertów.
W związku z powyższym Dyrektor
Butkiewicz zgodnie z zapowiedzią z początku spotkania odczytał harmonogram
dotyczący cyklu rozmów z OFSW zaplanowanych na pierwsze półrocze br.
W dalszej część spotkania poruszane
były kwestie dodatkowe (Ad.4.) związane min. z ubezpieczeniami dla artystów,
stałymi wynagrodzeniami, nieuczciwymi procederami włączania w umowy artystów
innych kosztów, jak produkcja prac, materiały etc.. Większość kwestii wymaga
uczestnictwa przedstawiciela Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz
Ministerstwa Finansów. Zasygnalizowano też (Mikołaj Iwański
OFSW) problem przejmowania samorządowych instytucji kultury (z inicjatywy
organizatora - samorządu) na drodze przetargów przez podmioty niemające do tego
odpowiednich umiejętności (Trafo Stacja w Szczecinie, próba przetargu na Arsenał
w Poznaniu, zagrożenie CSW Znaki Czasu w Toruniu). Dyrektor Butkiewicz krótko
odniósł się do Ustawy o organizacji kultury przytaczając paragrafy mówiące o
głównych celach i obowiązkach Instytucji Kultury, zaznaczając niezależność
instytucji samorządowych od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Podsumowując spotkanie Dyrektor Butkiewicz
poprosił przedstawicieli OFSW o przesłanie propozycji zmian w regulaminie
programu Wydarzenia artystyczne do doprecyzowania z Zachętą, DMP i biurem
prawnym MKiDN oraz o pisemne przedstawienie tematu dodatkowego spotkania
wnioskowanego przez OFSW.