wtorek, 10 marca 2015

Protokół ze spotkania przeprowadzonego w dniu 20.02.2015 roku z inicjatywy Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej z przedstawicielami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Zachęty – NGS jako instytucji zarządzającej Priorytetem w ramach Programów Ministra

Spotkanie rozpoczęło się o godzinie 11.00 w siedzibie Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki.
W spotkaniu udział wzięli:
 Ze strony OFSW:
- Katarzyna Górna,
- Mikołaj Iwański,
- Julita Wójcik,
- Artur Żmijewski,

Ze strony MKiDN oraz Zachęty – NGS:
- Zenon Butkiewicz, Dyrektor Departamentu Narodowych Instytucji Kultury,
- Łukasz Gajewski, Naczelnik Departamentu Mecenatu Państwa,
- Urszula Penczek, Naczelnik Departamentu Współpracy z Zagranicą (kwestie dot. priorytetu Promocja Polski za granicą)
- Agnieszka A. Marciniak – Koordynator Zespołu ds. Programów Operacyjnych Ministra w Zachęcie
Oraz
-  Hanna Wróblewska, Dyrektorka Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki – podmiotu pełniącego funkcję instytucji zarządzającej dla programu Wydarzenia artystyczne – priorytet 3 – Sztuki wizualne.

Spotkanie rozpoczęła Dyrektor Zachęty - Hanna Wróblewska, która powitała i przedstawiła zebranych. Po krótkim wstępie oddała głos moderującemu spotkanie Panu Zenonowi Butkiewiczowi, Dyrektorowi Departamentu Narodowych Instytucji Kultury. Przedstawił on główne tematy dzisiejszego spotkania (zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami z OFSW) oraz krotko harmonogram następnych spotkań.

Tematy do omówienia podczas spotkania:
1.     Program Wydarzenia Artystyczne, priorytet Sztuki wizualne (operator ZNGS)
a.     Sprawa załącznika nr 1 wykaz kosztów kwalifikowanych – propozycja rozdzielenie punktu 1. honoraria/wynagrodzenia na wynagrodzenie twórców/artystów i inne)
b.     Wprowadzenie do regulaminu narzędzi pozwalających ocenić budżet pod kątem wysokości wynagrodzeń dla twórców/artystów zarówno w fazie składania wniosku jak i aktualizacji wniosku,

2.     Program Wydarzenia Artystyczne, priorytet Promocja Polski za granicą (operator Departament Współpracy z Zagranica MKIDN)
a.     Sprawa załącznika nr 1 wykaz kosztów kwalifikowanych – propozycja rozdzielenie punktu 1. honoraria/wynagrodzenia na wynagrodzenie twórców/artystów i inne)
b.     Zmiana wysokości sumy maksymalnej kosztów w punkcie 1 honoraria/wynagrodzenia, wg OFSW ograniczenie do 30% jest nieuzasadnione i skutkuje obniżeniem honorariów twórców. 
3.     Program Edukacja, priorytet Edukacja artystyczna (operator MKIDN)

a.      Propozycja rozdzielenia projektów ze sztuk wizualnych od projektów muzycznych, z uwagi na nieproporcjonalnie duże dofinansowanie projektów muzycznych (festiwale, koncerty, etc) w porównaniu do wydarzeń związanych ze sztukami wizualnymi.

Ad 1. – Sztuki wizualne
Przedstawiciele Zachęty i Ministerstwa wyjaśnili, ze załącznik kosztów kwalifikowanych nie jest tożsamy z preliminarzem we wniosku. Jest on jedynie pomocniczym (dla beneficjentów) spisem, z którego wynika, jakie koszty mogą być pokrywane z dotacji ministerialnej. Ponieważ jest on podzielony wg rodzajów kosztów – stąd w jednym rzędzie wymieniono wszystkie honoraria (autorskie, artystyczne, kuratorskie i inne). Nie odzwierciedla to jednak struktury składanych preliminarzy, w których honoraria są już rozdzielone, tak by uwidocznione zostały honoraria artystów biorących udział w projekcie. Jeśli nie wynika to jasno ze złożonego preliminarza, to na etapie podpisywania umowy i aktualizacji kosztorysu do tej umowy jest to bezwzględnie przestrzegane i egzekwowane przez Zespół ds. Programów Operacyjnych. Wniosek musi być spójny, liczba artystów wymienionych w części merytorycznej musi się zgadzać z preliminarzem i częścią honoraryjną oraz wskaźnikami. Na etapie dalszych aktualizacji i aneksów wymagane są dokładne wyjaśnienia do każdej wprowadzanej zmiany. Na etapie raportu, przez nakazanie wpisywania nazwisk przy numerach umów weryfikowane jest ile i czy wszystkim artystom zapłacono zgodnie z tym, co zostało podane we wniosku. Takie monitorowanie umów jest jednak możliwe tylko pod warunkiem, że honoraria artystów opłacane są ze środków pochodzących z dotacji Ministra.

OFSW stwierdziło, że rozdzielenie kosztów i egzekwowanie uzasadnień zmian w kosztach wynagrodzeń artystów na etapie aktualizacji czy raportu jest niewystarczające. Od początku we wniosku winna być wyodrębniona rubryka „honorarium artysty” wymuszająca w naturalny sposób jej wypełnienie. 

OFSW podniosło problem dotyczący samych honorariów, w których skład zdaniem artystów bardzo często wchodzą koszty produkcji prac, ich transportu etc. Ministerstwu trudno jednak jest ingerować w kształt umów zawieranych z artystami przez Instytucje realizujące zadania.

Artur Żmijewski (OSW) podniósł kwestię nieproporcjonalnych kwot do wkładu artystów. I raz jeszcze podkreślił, że w Regulaminie powinien być dodany bezwzględnie zapis, że wydarzenie z udziałem artysty bądź prezentujące dzieło artysty powinno uwzględniać koszty honorariów dla artysty. Taki zapis regulaminowy powinien być oceniany na poziomie formalnym (zgodności regulaminowej) a nie eksperckim.

Łukasz Gajewski (DMP) zauważył, że nie we wszystkich zadaniach finansowanych z programu artyści biorą czynny udział. Poza tym regulaminy wszystkich priorytetów szczególnie dotyczące jednego Programu winny być w miarę możliwości spójne.

Dyrektor Butkiewicz podsumował propozycje do rozważenia przez Sztuki wizualne w kwestii wprowadzenia dodatkowych zapisów:
1.     Zapis w regulaminie dot. honorariów dla artystów ( i ewentualnie za prezentacje artystyczne licencje itd.) (np. p.12 regulaminu).
2.     Dodatkowe oświadczenie wnioskodawców odnoszące się do osobistych praw majątkowych (respektowania praw artystów).
3.     Ewentualne dodatkowe zapisy w kryterium oceny eksperckiej (w kryterium zawrzeć ocenę relacji wkładu artysty/ów w cały projekt).

Ad.2 – Program Promocja Polski za granicą

b) OFSW (Katarzyna Górna) poprosiło Urszulę Penczek (DWZ) reprezentującą priorytet Promocja Polski za granicą o odniesienie się do proponowanej przez OFSW zmiany wysokości sumy maksymalnej kosztów w punkcie 1 honoraria/wynagrodzenia, ograniczanej regulaminem do 30% wnioskowanej sumy dotacji. Według OFSW jest nieuzasadnione i skutkuje obniżeniem honorariów twórców (casus wniosku Stowarzyszenia im. Stanisława Brzozowskiego na projekt ukraiński, pn: „Przemiany pracy” wystawa w Kijowie). 

Urszula Penczek przypomniała, ze celem programu jest promocja kultury polskiej za granicą. Jednym ze środków efektywnego wypełnienia celu jest pozyskanie zagranicznego partnera, również zaangażowanego finansowo w realizację projektu. Z tego też względu w Program nabiera charakteru promesy – i zmienia się w 2 etapowe – 2 letnie projekty, aby wnioskodawca miał czas na znalezienie partnera. Program ten skierowany jest nie tylko do sztuk wizualnych, ale również wydarzeń muzycznych i teatralnych, w których cześć honorariów przerzucana jest na instytucje goszczące te przedsięwzięcia (sprzedające bilety).

Ograniczenie kosztów związanych z honorariami miało, więc dawać swobodę w wykorzystaniu środków finansowych Ministra na tą część kosztów, które nie mogą być pokryte przez partnera zagranicznego. Podwyższenie pułapu honoraryjnego mogłoby skutkować wyłącznie podwyższeniem części i tak największych honorariów (muzycznych i teatralnych) kosztem liczby projektów. Najprawdopodobniej artyści wizualni i tak nie staliby się beneficjentami tej zmiany. OFSW obiecało zanalizować raz jeszcze tą sytuację.

Ad.3. - Edukacja artystyczna
Nie został omówiony z powodu nieobecności przedstawiciela priorytetu Edukacja artystyczna.
Dyrektor Butkiewicz zaproponował tylko przeanalizowanie czy taka dysproporcja ma już miejsce na etapie składania wniosków (i efekt tego widoczny jest w dofinansowanych projektach), czy też ma miejsce w trakcie oceny wniosków przez ekspertów.

W związku z powyższym Dyrektor Butkiewicz zgodnie z zapowiedzią z początku spotkania odczytał harmonogram dotyczący cyklu rozmów z OFSW zaplanowanych na pierwsze półrocze br.

W dalszej część spotkania poruszane były kwestie dodatkowe (Ad.4.) związane min. z ubezpieczeniami dla artystów, stałymi wynagrodzeniami, nieuczciwymi procederami włączania w umowy artystów innych kosztów, jak produkcja prac, materiały etc.. Większość kwestii wymaga uczestnictwa przedstawiciela Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwa Finansów. Zasygnalizowano też (Mikołaj Iwański OFSW) problem przejmowania samorządowych instytucji kultury (z inicjatywy organizatora - samorządu) na drodze przetargów przez podmioty niemające do tego odpowiednich umiejętności (Trafo Stacja w Szczecinie, próba przetargu na Arsenał w Poznaniu, zagrożenie CSW Znaki Czasu w Toruniu). Dyrektor Butkiewicz krótko odniósł się do Ustawy o organizacji kultury przytaczając paragrafy mówiące o głównych celach i obowiązkach Instytucji Kultury, zaznaczając niezależność instytucji samorządowych od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.


Podsumowując spotkanie Dyrektor Butkiewicz poprosił przedstawicieli OFSW o przesłanie propozycji zmian w regulaminie programu Wydarzenia artystyczne do doprecyzowania z Zachętą, DMP i biurem prawnym MKiDN oraz o pisemne przedstawienie tematu dodatkowego spotkania wnioskowanego przez OFSW.