List Otwarty OFSW oraz Komisji Środowiskowej Pracowników Sztuki OZZ IP w sprawie sytuacji w Muzeum Narodowym w Poznaniu

Szanowna Pani

Małgorzata Omilanowska

Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Jesteśmy zaniepokojeni sytuacją w Muzeum Narodowym w Poznaniu, opisaną w „Głosie Wielkopolskim”, w artykule Karoliny Koziołek, pt. „Poniżanie i zastraszanie w Muzeum Narodowym”¹, w związku z czym domagamy się przeprowadzenia w tej instytucji kontroli MKiDN.

Solidaryzujemy się z Marcinem Szelągiem, kierownikiem Działu Edukacji MN, który został bezpodstawnie zdegradowany i przeniesiony do innego działu muzeum, a następnie dyscyplinarnie zwolniony przez dyrektora Wojciecha Suchockiego. Powodem zdegradowania, a następnie zwolnienia Marcina Szeląga była – jak można wywnioskować z przywołanego artykułu – podjęta przez niego krytyka programu instytucji oraz krytyka panujących w muzeum relacji pracowniczych o charakterze mobbingowym (m. in. poniżania i zastraszania pracowników), a także konflikt personalny z jedną z podległych Szelągowi pracownic Działu Edukacji, mającej silne wsparcie dyrektora.

Muzeum Narodowe w Poznaniu, od czasu gdy jego dyrektorem został Wojciech Suchocki, stało się instytucją martwą, pozbawioną zarówno wizji, jak i programu. Od lat marnowany jest potencjał największej i najlepiej wyposażonej przestrzeni wystawienniczej Poznania. Muzeum Narodowe pod dyrekcją Suchockiego coraz bardziej przypomina prowincjonalną instytucję, funkcjonującą nie w stolicy Wielkopolski, ale w mieście powiatowym. W środowisku powszechnie znana jest niechęć dyrektora do sztuki współczesnej. Warto zauważyć, że pod kierownictwem Wojciecha Suchockiego muzeum nie przygotowało wystawy problemowej o randze i znaczeniu porównywalnej chociażby do wystawy „Odwilż. Sztuka ok. 1956 r.” Piotra Piotrowskiego (1996). Jest to wielka strata dla poznańskiego środowiska artystycznego.

Niepokoi nas opisany w artykule niejasny sposób wynagradzania osób pilnujących sal muzealnych (różnica w wynagrodzeniu wynosi 250 zł, co przy pensji w wysokości ok. 1500 zł stanowi znaczącą kwotę). Dyrektor, choć nie zarządza prywatną korporacją tylko publiczną instytucją, zbył to słowami: „Pracownicy nie powinni znać pensji innych”. Niepokoi nas również opisany w artykule przypadek zastraszania delegatki opiekunów ekspozycji przez zastępczynię dyrektora ds finansowych, Dorotę Mielcarek.

Dyscyplinarne zwolnienie z pracy Marcina Szeląga zaraz po tym jak dyrektor dowiedział się, że złożył on przeciwko niemu pozew ws nieuzasadnionej degradacji, odczytujemy w kategoriach osobistej zemsty. Zdegradowany i dyscyplinarnie zwolniony został naukowiec, któremu MKiDN w tym samym czasie przyznało medal Gloria Artis.

Dyrektor udowodnił, że nie tylko nie radzi sobie z programem kierowanej przez siebie instytucji, ale również z panującymi w niej relacjami pracowniczymi. Nie pozwólmy na to, żeby w publicznych instytucjach kultury rozwiązywano spory metodami degradacji i „dyscyplinarek”, poniżania i zastraszania pracowników!

Jako OFSW oraz Komisja Środowiskowa Pracowników Sztuki OZZ IP wspieramy Marcina Szeląga, który powinien – uważamy – zostać natychmiast przywrócony do pracy, na zajmowane wcześniej stanowisko kierownika Działu Edukacji. Pensje wszystkich opiekunów ekspozycji, których pozycja negocjacyjna z pracodawcą w MNP jest najsłabsza, powinny zostać wyrównane przynajmniej do kwoty 1750 zł. Dyrekcja powinna natychmiast zaniechać wszelkich praktyk o charakterze mobbingowym. To wszystko i tak nie rozwiąże jednak problemu wieloletniej inercji programowej muzeum. Dlatego uważamy, że w poznańskim Muzeum Narodowym należy przeprowadzić kontrolę. Jeżeli w jej wyniku potwierdzone zostaną powyższe zarzuty jak najszybciej powinien zostać rozpisany konkurs na stanowisko dyrektora tej instytucji.

Sekretariat Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej
Prezydium Komisji Środowiskowej Pracowników Sztuki OZZ Inicjatywa Pracownicza

1Karolina Koziołek, „Poniżanie i zastraszanie w Muzeum Narodowym w Poznaniu”, „Głos Wielkopolski”, 2 listopada 2015, http://www.gloswielkopolski.pl/artykul/9049188,ponizanie-i-zastraszanie-w-muzeum-narodowym,id,t.html?cookie=1

Protest w sprawie zwolnienia Leszka Golca w Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku

List otwarty do Ministry Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzaty Omilanowskiej

Stanowczo protestujemy przeciwko zwolnieniu wybitnego Artysty oraz wieloletniego promotora kultury, kuratora oraz współtwórcę Centrum Rzeźby Polskiej  - Leszka Golca ze stanowiska kuratora w CRP w Orońsku. 

Decyzje (w szczególności te personalne) podejmowane w ostatnich dniach przez kończącego swoje urzędowanie dyrektora Jana Gagackiego są w naszym przekonaniu osobistą zemstą na pracownikach. W szczególności chodzi o te osoby, które w opinii Gagackiego nie wykazały się wystarczającą "lojalnością" wobec jego osoby. Zachowanie to nosi wszelkie znamiona mobbingu, a decyzje o rozwiązaniu umów o pracę są podejmowane z rażącym naruszeniem obowiązujących przepisów prawa pracy. 

Domagamy się również przeprowadzenia kontroli w zakresie legalności podejmowanych przez kończącego urzędowanie dyrektora Gagackiego decyzji dot. zwolnień pracowników, które w naszej opinii są dowodem na jawne łamanie elementarnych praw pracowniczych. 

Obecna sytuacja w tej instytucji wymaga podjęcia zdecydowanych działań, dlatego apelujemy do Ministerstwa Kultury i Dziedzictw Narodowego o jak najszybsze przekazanie obowiązków Eulalii Domanowskiej, która wygrała przeprowadzony w tym roku konkurs na dyrektora Centrum Rzeźby Polskiej. http://bip.mkidn.gov.pl/pages/posts/komunikat-1528.php?p=10 

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

oraz

Członkowie Rady Programowej CRP w Orońsku

Kamil Kuskowski

Dorota Monkiewicz

Jaonna Kiliszek

Apel Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej do Prokuratora Generalnego, Prokuratury Okręgowej w Słupsku oraz Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka

Sprawa Władysława Kaźmierczaka oraz Ewy Rybskiej została opisana przez Piotra Żytnickiego na łamach „Gazety Wyborczej”:



Sytuacja, której od wielu lat doświadczają artyści Władysław Kaźmierczak i Ewa Rybska, stanowi bezprecedensowy przykład łamania jednego z podstawowych praw człowieka jakim jest prawo do uczciwego procesu sądowego. Prawo to, mimo iż jest gwarantowane w wielu tekstach konwencji międzynarodowych podpisanych przez RP, w tym przypadku pozostało całkowicie martwe.

Próba zniszczenia kariery zawodowej oraz dobrego imienia dwojga artystów, jest dowodem na to jak łatwo instytucje państwa poddają się politycznym manipulacjom. W tym przypadku wyolbrzymiono błahe zarzuty do rozmiarów uzasadniających uruchomienie procedur przewidzianych do ścigania groźnych przestępców.

Nie mamy wielkiej nadziei na wyciągnięcie konsekwencji wobec odpowiedzialnych za sytuację, która dotknęła cenionych członków naszego środowiska. Niemniej apelujemy do wszystkich, którzy są w stanie udzielić Władysławowi Kaźmierczakowi oraz Ewie Rybskiej pomocy prawnej, szczególnie do Helsińskiej Fundacji praw Człowieka.

Solidaryzując się Władysławem Kaźmierczak i Ewą Rybską, których życie oraz kariery zawodowe zostały całkowicie zniszczone przez wymiar sprawiedliwości (są oni od ośmiu lat nieobecni w polskim obiegu artystycznym, co stanowi ogromną stratę dla rodzimej sceny performance), mamy nadzieję, że sprawa znajdzie w końcu pozytywne zakończenie. Chcielibyśmy mieć pewność, nie tylko jako artyści podejmujący tematy społeczne i polityczne, ale przede wszystkim jako obywatele Polski, że nie będziemy musieli szukać – jak Kaźmierczak i Rybska – ochrony w sądach innych krajów europejskich przed wymiarem sprawiedliwości własnego państwa.

Zwracamy się z prośbą do Prokuratora Generalnego o przyjrzenie się postępowaniu słupskiej Prokuratury Okręgowej ws. Władysława Kaźmierczaka i Ewy Rybskiej, które - jak podejrzewamy - zostało mocno upolitycznione, oraz rozważenie wycofania oskarżeń wobec duetu artystów performance, co umożliwi im uczestnictwo w polskim obiegu artystycznym, z którego zostali – wskutek zastosowania metod niebezpiecznie przypominających standardy prawne powszechne na Białorusi – wykluczeni.

Zachęcamy artystów, krytyków, kuratorów oraz dyrektorów instytucji kulturalnych, a także ludzi niezwiązanych ze środowiskiem artystycznym, o wsparcie naszego apelu. Pamiętajmy, że każdy z nas może paść, podobnie jak Władysław Kaźmierczak oraz Ewa Rybska, ofiarą poddawanego naciskom politycznym wymiaru sprawiedliwości.

Sekretariat Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej

List otwarty (kolejny) do prezydenta Torunia w sprawie konkursu dyrektorskiego w CSW Znaki Czasu

Szanowny Panie Prezydencie

Niestety nie doczekaliśmy się odpowiedzi na kolejne listy w sprawie konkursu na dyrektora CSW Znaki Czasu w Toruniu, które do Pana przesyłaliśmy.

Jako Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej, reprezentujemy środowisko artystów wizualnych, ludzi którzy swoją pracą na co dzień wypełniają programy instytucji takich jak toruńskie CSW.

Regularnie patrzymy na frustrujące sytuacje, gdy konkursy wygrywają najlepsi koledzy lokalnej władzy a nie najlepsi kandydaci.  Później przez wiele lat widzimy jak publiczne pieniądze są przez nich marnotrawione na miałkie programy i chybione decyzje.

Słabość i nieskuteczność procedur odwoławczych powoduje, że jedynie konsekwentne nagłaśnianie tych nieprawidłowości może mieć jakiś pozytywnych skutek.

Na pewno zaskoczy Pana, fakt że my również czytamy ustawy i rozporządzenia – szczególnie te które regulują zasady przeprowadzania konkursów. Znajdujemy tam jednak zupełnie inne treści, które nie pozwalają się nam zgodzić z wypowiedziami rzeczniczki UM w Toruniu, która w Pana imieniu zabrała głos w mediach.

Otóż na podstawie żadnego obowiązującego przepisu nie da się uzasadnić utajnienia procedury konkursowej. Rozporządzenie MKiDN w sprawie organizacji konkursów mówi wyraźnie, że „Protokół z posiedzenia komisji, zawierający informacje o przebiegu obrad i podjętych ustaleniach, podpisują członkowie komisji obecni na posiedzeniu. Protokół jest jawny”.  Proszę żeby wyjaśnił Pan nam  i opinii publicznej dlaczego akurat w rozpisanym przez Pana konkursie wszystko zostało objęte tajemnica godną co najmniej przetargów zbrojeniowych?

Czujemy się też obrażeni sugerowaniem, że nie doceniamy osiągnięć i potencjału rekomendowanych kandydatów. Otóż z naszych informacji wynika, że próg do rekomendacji był wyznaczony na poziomie 60% maksymalnej ilości punktów. W znanych nam systemach edukacyjnych taka ilość nie wystarcza nawet na zaliczenie najprostszego testu czy kartkówki.  Proszę tego nie prostować. Wystarczy nam opublikowanie wspomnianego protokołu.

Jesteśmy również zniesmaczeni Pana wypowiedziami o naciskach jakie rzekomo próbuje na Panu wywrzeć Ministra Kultury prof. Omilanowska. W pełni ją w tej sytuacji popieramy, gdyż wezwanie do przestrzegania obowiązującego prawa może być potraktowane jako nacisk tylko przez ludzi głęboko przekonanych o swojej bezkarności.

To już druga taka sytuacja, która ma miejsce podczas organizowanego przez Pana konkursu na dyrektora CSW Znaki Czasu. Chyba już najwyższy czas by ta instytucja przestałą być ofiarą politycznych manipulacji i zaczęła funkcjonować zgodnie z misją do której została powołana.


Żądamy unieważnienia konkursu albo rekomendacji dla kandydata, który zdaniem komisji wygrał ten konkurs.

Z poważaniem
OFSW

Protest - Żądamy unieważnienia konkursu na dyrektora CSW Znaki Czasu w Toruniu.

Żądamy unieważnienia konkursu na dyrektora CSW Znaki Czasu w Toruniu i rozpisania nowego, w którym wyłoniony zostanie jeden kandydat, a nie – jak obecnie – trzech.

Asekurancka rekomendacja komisji konkursowej, zawierająca trzy nazwiska kandydatów, jest dobitnym dowodem na instrumentalny charakter konkursu przeprowadzonego przez prezydenta Torunia Michała Zaleskiego.

Z grona pięciu kandydatów, którzy stanęli do konkursu, komisja rekomendowała aż trzech (równie dobrze mogła rekomendować wszystkich). Świadczy to o niezdolności członków komisji do merytorycznej oceny kandydatów i niespełnieniu obowiązku, który nakłada na to grono ustawa o instytucjach kultury. Kontrowersji dopełnia utajnienie przed opinią publiczną przebiegu konkursu (w tym nazwisk kandydatów), złożonych koncepcji programowych, protokołów z posiedzeń, a także utajnienie opinii MKiDN w sprawie nominacji przez prezydenta Torunia Wacława Kuczmy, deklarującego ponoć chęć współpracy z Markiem Żydowiczem.

Domagamy się niezwłocznego powtórzenia konkursu, w którym komisja złożona z niekwestionowanych w środowisku ekspertów (kuratorów, krytyków, artystów) dokona merytorycznej oceny złożonych przez kandydatów programów, w sposób wolny od realizowania politycznych celów.

Przypominamy, że poprzedni konkurs na stanowisko dyrektora CSW Znaki Czasu w Toruniu, przeprowadzony przez prezydenta Michała Zaleskiego pięć lat temu, również został oprotestowany przez znaczną część środowiska artystycznego, z powodu jego nietransparentości oraz proceduralnych uchybień.

Sekretariat OFSW

Stanowisko OFSW w sprawie przebiegu konkursu w CSW Znaki Czasu w Toruniu

Wyrażamy najwyższe zaniepokojenie w związku z przebiegiem i rezultatem prac komisji konkursowej w CSW Znaki Czasu w Toruniu.  

W naszej jednoznacznej opinii sytuacja w której komisja rekomenduje trzech kandydatów świadczy o tym, że powołane przez Prezydenta Miasta grono urzędników i ekspertów całkowicie nie poradziło sobie w postawionym przed nimi zadaniem wskazania najlepszego kandydata gwarantującego rozwój instytucji. Wynik pracy komisji konkursowej który zaowocował rekomendacją aż trzech kandydatów, tworząc tym samym jedną z bardziej kuriozalnych sytuacji w historii polskich instytucji sztuki – wyłonienie aż trzech kandydatów świadczy o przyjęciu całkowicie pozamerytorycznych kryteriów oceny.

Praca komisji odbywała się w całkowitym utajnieniu, opinia publiczna nie była informowana nawet o nazwiskach startujących kandydatów. Nie możemy też odnieść się do protokołu z posiedzeń komisji, która dokonała podjęła tak kuriozalną decyzję. Według obowiązującego stanu prawnego komisja konkursowa ma wskazać najwyżej ocenionego merytorycznie kandydata – Prezydent będąc związany jedynie samym obowiązkiem przeprowadzenia konkursu nominuje kandydata wedle swojego uznania – również z poza tego grona. Sytuacja z którą mamy obecnie do czynienia może być odczytana jako próba dość ordynarnej manipulacji procedurą. Gdyż obok jednego kandydata posiadającego bogaty dorobek wskazani zostali kandydaci o co najmniej nikłym doświadczeniu i dyskusyjnych kompetencjach.

Toruńskie Znaki Czasu blisko 5 lat temu podczas poprzedniej procedury konkursowej były przedmiotem wielkich kontrowersji i dokonano wówczas wyboru dyrektora, który nawet w opinii niektórych członków ówczesnej komisji konkursowej nie spełniał niektórych z najbardziej elementarnych wymogów. Mamy silne poczucie, że tym razem historia się powtarza i ceniona przez wielu z nas  toruńska instytucja znów padnie ofiarą zakulisowych rozgrywek.

Sekretariat Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej 

Apel w sprawie konkursu w Miejskiej Galerii Sztuki w Częstochowie

List otwarty do Ministry Kultury i Dziedzictwa Narodowego Małgorzaty Omilanowskiej oraz Prezydenta Miasta Częstochowa Krzysztofa Matyjaszczyka, 

w sprawie unieważnienia procedury konkursu dyrektorskiego w  Miejskiej Galerii Sztuki w Częstochowie.

W związku z dochodzącymi nas sygnałami o nieprawidłowościach podczas trwającej procedury konkursowej na dyrektora w Miejskiej Galerii Sztuki w Częstochowie zwracamy się z apelem o unieważnienie obecnie trwającego i ponowne rozpisanie konkursu.

Trwający konkurs od momentu rozpisania budził nasze istotne wątpliwości. Zawarty w regulaminie konkursu obligatoryjny wymóg „3-letniego stażu pracy na stanowisku kierowniczym w instytucjach kultury lub prowadzenie działalności gospodarczej związanej z działalnością kulturalną przez okres 3 lat”, w naszej jednoznacznej opinii stanowi niemożliwe do wytłumaczenia zawężające kryterium. Poprzez tak arbitralnie sformułowany wymóg z grona potencjalnych kandydatów wykluczono szereg doskonale merytorycznie przygotowanych kandydatów pracujących m.in. w sektorze pozarządowym lub posiadających bogate doświadczenie kuratorskie i projektowe. 

W zestawieniu z przyjętą przez urzędników interpretacją zawężającą pojęcie „prowadzenia działalności gospodarczej związanej z działalnością kulturalną” jedynie do samodzielnej działalności gospodarczej lub prowadzonej z innymi osobami nasuwa uzasadnione podejrzenie o zmanipulowany charakter konkursu. Takie wykluczenie jest niemożliwe do uzasadnienia na gruncie obowiązującej ustawy o swobodzie prowadzenia działalności gospodarczej oraz konstytucyjnej zasady wolności gospodarczej.

Od kilku lat samorządy organizując analogiczne konkursy dopuszczają udział osób posiadających udokumentowane doświadczenie merytoryczne, nie zawężając się do wąskiej „kasty kierowniczej”. Podnosi to zdecydowanie jakość i konkurencyjność programu kandydatów oraz samej procedury.

Z posiadanych przez nas informacji wynika również, iż do udziału w komisji konkursowej nie został dopuszczony drugi przedstawiciel wyłoniony przez pracowników, a jego miejsce zostało zajęte przez osobę wskazaną przez startującą w konkursie obecną p.o. dyrektora Miejskiej Galerii Sztuki. Zaistnienie takiej sytuacji jest wystarczającą przesłanką do unieważnienia procedury.

Nasze środowisko od dawna walczy o transparentność procedur decyzyjnych w tym konkursowych w instytucjach kultury. Jako m.in. artyści, kuratorzy, krytycy, chcemy mieć do czynienia z kompetentnymi dyrektorami, którzy będą w stanie docenić wartość naszej pracy. Domagamy się również obecności przedstawiciela artystów i organizacji skupiającej twórców do których zaliczamy również kuratorów, w tym przedstawiciela lub przedstawicielki OFSW w komisji konkursowej na dyrektora  Miejskiej Galerii Sztuki w Częstochowie. 

Apelujemy o unieważnienie aktualnej procedury konkursowej i przeprowadzenie nie budzącego wątpliwości konkursu który wyłoni merytorycznie uzasadnioną rekomendację kandydata na dyrektora Miejskiej Galerii Sztuki .

Sekretariat Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej

Profesor Jacek Leociak przeciwko cenzurze sztuki i apelowi Związku Wyznaniowych Gmin Żydowskich RP o zdjęcie filmu Berek Artura Żmijewskiego z wystawy w MOCAKu

Publikujemy list prof. Jacka Leociaka z Centrum Badań nad Zagładą Żydów w sprawie oświadczenia Związku Wyznaniowych Gmin Żydowskich RP.
ZGWŻ protestuje przeciwko pokazywaniu filmu Berek Artura Żmijewskiego na wystawie "Polska – Izrael – Niemcy. Doświadczenie Auschwitz" w krakowskim MOCAKu i "sprzeciwia się kolejnym projekcjom tego filmu i pokazywaniu go w ramach wystaw sztuki nowoczesnej":

"Niestety, to oświadczenie - oczywiście wbrew szlachetnym intencjom jego Autorów - jest wynikiem nieporozumienia: miesza się tu porządek artystyczny z porządkiem polityczno-memorialnym. Zarówno artysta, jak i podpisani pod oświadczeniem ZGWŻ uważają doświadczenie Zagłady Żydów za absolutnie kluczowe dla współczesnego świata. Jest ono - dla "obu stron" - wyzwaniem fundamentalnym. Zarówno Żmijewski, jak i ZGWŻ próbują na swój sposób temu wyzwaniu sprostać, odpowiedzieć na to wyzwanie. Niech artysta, kierowany takimi intencjami, zajmuje się sztuką. Liderzy społeczności, którą reprezentują, powinni - według mnie - działać w obszarach im przynależnych. Każdy ma prawo do oceny i wyrażenia swojego stanowiska. Jednak czym innych jest ocena, nawet najmocniejsze potępienie praktyk artystycznych, a czym innym nawoływanie do działań administracyjnych, mających na  celu uniemożliwienie zaistnienia dzieła sztuki w przestrzeni publicznej. To są praktyki cenzorskie."

Całość oświadczenia ZGWŻ można przeczytać tu: http://www.jewish.org.pl/index.php/he/opinie-komentarze-mainmenu-62/7315-owiadczenie-zgw.html

Stanowisko OFSW w sprawie konkursu na kuratora wystaw Galerii Promocyjnej w Staromiejskim Domu Kultury w Warszawie

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej protestuje i domaga się unieważnienia konkursu na stanowisko kuratora wystaw Galerii Promocyjnej w Staromiejskim Domu Kultury w Warszawie, ze względu na dyskryminacyjny zapis w punkcie 3. warunków uczestnictwa w konkursie, który ogranicza wiek kandydatów do 35 lat.

http://www.sdk.pl/aktualnosci/nowosci/159-staromiejski-dom-kultury-w-warszawie-oglasza-konkurs-na-stanowisko-kuratora-wystaw-w-galerii-promocyjnej

Jest to warunek kuriozalny, który nie został do tej pory wprowadzony w żadnym konkursie obserwowanym  przez Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej. Jest on sprzeczny z oficjalną polityką państwa oraz całej Unii Europejskiej, którą jest wydłużanie wieku aktywności zawodowej. Dyskryminuje się eliminując z konkursu, dużą część potencjalnych kandydatów na stanowisko, gdzie liczy się doświadczenie zawodowe i potwierdzona osiągnięciami umiejętność pracy z młodymi artystami.

Jednocześnie ze względu na znaczące miejsce Galerii Promocyjnej wśród galerii warszawskich utrzymywanych z środków publicznych, Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej domaga się udziału swego przedstawiciela w nowej komisji konkursowej oraz podanie do publicznej wiadomości jej składu.

Sekretariat 

Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej

Czarna Księga Polskich Artystów

Publikacja Czarna Księga Polskich Artystów służy zdefiniowaniu statusu artystów w Polsce oraz warunków ich pracy twórczej.

Czarna księga polskich artystów, przygotowana przez środowisko skupione wokół Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej, ukazuje sformułowaną z perspektywy samych artystów wizję tego, jak powinna być wspierana sztuka współczesna. Pokazuje również, jak przebiega walka polskich artystów o poprawę ich statusu i jak ten proces wpisuje się w wieloletnie działania artystów ze wszystkich krajów Unii Europejskiej, Kanady czy USA.

Czarna księga pokazuje różnice między popularnym postrzeganiem artysty i aktu twórczego a rzeczywistością, w której tworzą artyści. Opisuje też związki między polityką kulturalną, a problemami zwykłych robotników sztuki – artystów i innych twórców kultury. Rozlicza się z szeregiem mitów towarzyszących pracy twórczej. To swoisty podręcznik, który definiuje, czym jest status artysty, daje artystom do ręki konkretne argumenty do walki o swoje prawa, a politykom i decydentom wiedzę na temat współczesnej kultury.

Artyści od początku transformacji są postawieni w sytuacji bolesnego zawieszenia. Z jednej strony tworzona przez nich sztuka jest przedmiotem prestiżowych prezentacji przygotowywanych z okazji ważnych wydarzeń międzynarodowych (m.in. Polska Prezydencja w UE), z drugiej natomiast, w przeciwieństwie do muzyków czy aktorów, nie mogą liczyć na wynagrodzenia proporcjonalne do koniecznego wkładu pracy. Publikacja przygotowywana przez to środowisko ukazuje wizję samych artystów, tego jak powinna być wspierana sztuka. Ta wizja jaskrawo kontrastuje z tym, co za niezbędne uważają politycy odpowiedzialni za kulturę.

Czarna Księga Polskich Artystów ukazała się nakładem Wydawnictwa Krytyki Politycznej i jest współfinansowana przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Pierwsze spotkanie promocyjne z towarzyszącą mu dyskusją odbyło się 25 kwietnia w Galerii Silverado w Poznaniu. Kolejne 11 maja w Instytucie Kultury Miejskiej w Gdańsku, 15 maja w XS, ul. Narbutta 27A w Warszawie, 16 maja w CSW Kronika w Bytomiu

Czarna Księga Polskich Artystów

Warszawa 2015

Copyright © for this edition by Wydawnictwo Krytyki Politycznej, 2014

Copyright © for individual texts by the authors:

Seventeen Tendencies of the Modulation od Creativity by Gerald Raunig 

Inner Art World Exploitation of Poor Artists by Hans Abbing 

When Everything Became Fluid by Pascal Gielen

Art Versus Work by Julia Bryan-Wilson 

The Misfortunes of the ‚Artistic Critique’ and of Cultural Employment 
by Maurizio Lazzarato 

Glut, Overproduction, Redundancy! by Greg Sholette

Copyright © for the texts describing foreign groups by the following groups:

Precarious Workers Brigade / WAGE / ArtLeaks / Scottish Artists Union / 
Artists’ Union England / ISTM – Ініціатива самозахисту трудящих мистецтва /

Zgromadzenie na Rzecz Kultury na Ukrainie / Haben un Brauchen / UKK Unge Kunstnere og Kunstformidlere

Opieka redakcyjna: Agata Diduszko-Zyglewska

Redakcja: Krzysztof Zadros

Korekta: Justyna Filipczyk

Projekt graficzny, łamanie i zdjęcie na okładce: Katarzyna Błahuta

Druk i oprawa: www.opolgraf.com.pl

Wydanie I

ISBN 978-83-64682-34-6

Dofinansowano ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego

Wydawnictwo Krytyki Politycznej

ul. Foksal 16 II p., 00-372 Warszawa

redakcja@krytykapolityczna.pl 

www.krytykapolityczna.pl

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

Stanowisko OFSW w sprawie konkursu na kuratora wystaw Galerii Promocyjnej w Staromiejskim Domu Kultury w Warszawie

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej protestuje i domaga się unieważnienia konkursu na stanowisko kuratora wystaw Galerii Promocyjnej w Staromiejskim Domu Kultury w Warszawie, ze względu na dyskryminacyjny zapis w punkcie 3. warunków uczestnictwa w konkursie, który ogranicza wiek kandydatów do 35 lat.

http://www.sdk.pl/aktualnosci/nowosci/159-staromiejski-dom-kultury-w-warszawie-oglasza-konkurs-na-stanowisko-kuratora-wystaw-w-galerii-promocyjnej

Jest to warunek kuriozalny, który nie został do tej pory wprowadzony w żadnym konkursie obserwowanym  przez Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej. Jest on sprzeczny z oficjalną polityką państwa oraz całej Unii Europejskiej, którą jest wydłużanie wieku aktywności zawodowej. Dyskryminuje się eliminując z konkursu, dużą część potencjalnych kandydatów na stanowisko, gdzie liczy się doświadczenie zawodowe i potwierdzona osiągnięciami umiejętność pracy z młodymi artystami.

Jednocześnie ze względu na znaczące miejsce Galerii Promocyjnej wśród galerii warszawskich utrzymywanych z środków publicznych, Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej domaga się udziału swego przedstawiciela w nowej komisji konkursowej oraz podanie do publicznej wiadomości jej składu.

Sekretariat OFSW

Protokół ze spotkania przeprowadzonego w dniu 20.02.2015 roku z inicjatywy Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej z przedstawicielami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Zachęty – NGS jako instytucji zarządzającej Priorytetem w ramach Programów Ministra

Spotkanie rozpoczęło się o godzinie 11.00 w siedzibie Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki.

W spotkaniu udział wzięli:

 Ze strony OFSW:

- Katarzyna Górna,

- Mikołaj Iwański,

- Julita Wójcik,

- Artur Żmijewski,

Ze strony MKiDN oraz Zachęty – NGS:

- Zenon Butkiewicz, Dyrektor Departamentu Narodowych Instytucji Kultury,

- Łukasz Gajewski, Naczelnik Departamentu Mecenatu Państwa,

- Urszula Penczek, Naczelnik Departamentu Współpracy z Zagranicą (kwestie dot. priorytetu Promocja Polski za granicą)

- Agnieszka A. Marciniak – Koordynator Zespołu ds. Programów Operacyjnych Ministra w Zachęcie

Oraz

-  Hanna Wróblewska, Dyrektorka Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki – podmiotu pełniącego funkcję instytucji zarządzającej dla programu Wydarzenia artystyczne – priorytet 3 – Sztuki wizualne.

Spotkanie rozpoczęła Dyrektor Zachęty - Hanna Wróblewska, która powitała i przedstawiła zebranych. Po krótkim wstępie oddała głos moderującemu spotkanie Panu Zenonowi Butkiewiczowi, Dyrektorowi Departamentu Narodowych Instytucji Kultury. Przedstawił on główne tematy dzisiejszego spotkania (zgodnie z wcześniejszymi ustaleniami z OFSW) oraz krotko harmonogram następnych spotkań.

Tematy do omówienia podczas spotkania:

1.     Program Wydarzenia Artystyczne, priorytet Sztuki wizualne (operator ZNGS)

a.     Sprawa załącznika nr 1 wykaz kosztów kwalifikowanych – propozycja rozdzielenie punktu 1. honoraria/wynagrodzenia na wynagrodzenie twórców/artystów i inne)

b.     Wprowadzenie do regulaminu narzędzi pozwalających ocenić budżet pod kątem wysokości wynagrodzeń dla twórców/artystów zarówno w fazie składania wniosku jak i aktualizacji wniosku,

2.     Program Wydarzenia Artystyczne, priorytet Promocja Polski za granicą (operator Departament Współpracy z Zagranica MKIDN)

a.     Sprawa załącznika nr 1 wykaz kosztów kwalifikowanych – propozycja rozdzielenie punktu 1. honoraria/wynagrodzenia na wynagrodzenie twórców/artystów i inne)

b.     Zmiana wysokości sumy maksymalnej kosztów w punkcie 1 honoraria/wynagrodzenia, wg OFSW ograniczenie do 30% jest nieuzasadnione i skutkuje obniżeniem honorariów twórców. 

3.     Program Edukacja, priorytet Edukacja artystyczna (operator MKIDN)

a.      Propozycja rozdzielenia projektów ze sztuk wizualnych od projektów muzycznych, z uwagi na nieproporcjonalnie duże dofinansowanie projektów muzycznych (festiwale, koncerty, etc) w porównaniu do wydarzeń związanych ze sztukami wizualnymi.

Ad 1. – Sztuki wizualne –

Przedstawiciele Zachęty i Ministerstwa wyjaśnili, ze załącznik kosztów kwalifikowanych nie jest tożsamy z preliminarzem we wniosku. Jest on jedynie pomocniczym (dla beneficjentów) spisem, z którego wynika, jakie koszty mogą być pokrywane z dotacji ministerialnej. Ponieważ jest on podzielony wg rodzajów kosztów – stąd w jednym rzędzie wymieniono wszystkie honoraria (autorskie, artystyczne, kuratorskie i inne). Nie odzwierciedla to jednak struktury składanych preliminarzy, w których honoraria są już rozdzielone, tak by uwidocznione zostały honoraria artystów biorących udział w projekcie. Jeśli nie wynika to jasno ze złożonego preliminarza, to na etapie podpisywania umowy i aktualizacji kosztorysu do tej umowy jest to bezwzględnie przestrzegane i egzekwowane przez Zespół ds. Programów Operacyjnych. Wniosek musi być spójny, liczba artystów wymienionych w części merytorycznej musi się zgadzać z preliminarzem i częścią honoraryjną oraz wskaźnikami. Na etapie dalszych aktualizacji i aneksów wymagane są dokładne wyjaśnienia do każdej wprowadzanej zmiany. Na etapie raportu, przez nakazanie wpisywania nazwisk przy numerach umów weryfikowane jest ile i czy wszystkim artystom zapłacono zgodnie z tym, co zostało podane we wniosku. Takie monitorowanie umów jest jednak możliwe tylko pod warunkiem, że honoraria artystów opłacane są ze środków pochodzących z dotacji Ministra.

OFSW stwierdziło, że rozdzielenie kosztów i egzekwowanie uzasadnień zmian w kosztach wynagrodzeń artystów na etapie aktualizacji czy raportu jest niewystarczające. Od początku we wniosku winna być wyodrębniona rubryka „honorarium artysty” wymuszająca w naturalny sposób jej wypełnienie. 

OFSW podniosło problem dotyczący samych honorariów, w których skład zdaniem artystów bardzo często wchodzą koszty produkcji prac, ich transportu etc. Ministerstwu trudno jednak jest ingerować w kształt umów zawieranych z artystami przez Instytucje realizujące zadania.

Artur Żmijewski (OSW) podniósł kwestię nieproporcjonalnych kwot do wkładu artystów. I raz jeszcze podkreślił, że w Regulaminie powinien być dodany bezwzględnie zapis, że wydarzenie z udziałem artysty bądź prezentujące dzieło artysty powinno uwzględniać koszty honorariów dla artysty. Taki zapis regulaminowy powinien być oceniany na poziomie formalnym (zgodności regulaminowej) a nie eksperckim.

Łukasz Gajewski (DMP) zauważył, że nie we wszystkich zadaniach finansowanych z programu artyści biorą czynny udział. Poza tym regulaminy wszystkich priorytetów szczególnie dotyczące jednego Programu winny być w miarę możliwości spójne.

Dyrektor Butkiewicz podsumował propozycje do rozważenia przez Sztuki wizualne w kwestii wprowadzenia dodatkowych zapisów:

1.     Zapis w regulaminie dot. honorariów dla artystów ( i ewentualnie za prezentacje artystyczne licencje itd.) (np. p.12 regulaminu).

2.     Dodatkowe oświadczenie wnioskodawców odnoszące się do osobistych praw majątkowych (respektowania praw artystów).

3.     Ewentualne dodatkowe zapisy w kryterium oceny eksperckiej (w kryterium zawrzeć ocenę relacji wkładu artysty/ów w cały projekt).

Ad.2 – Program Promocja Polski za granicą; 

b) OFSW (Katarzyna Górna) poprosiło Urszulę Penczek (DWZ) reprezentującą priorytet Promocja Polski za granicą o odniesienie się do proponowanej przez OFSW zmiany wysokości sumy maksymalnej kosztów w punkcie 1 honoraria/wynagrodzenia, ograniczanej regulaminem do 30% wnioskowanej sumy dotacji. Według OFSW jest nieuzasadnione i skutkuje obniżeniem honorariów twórców (casus wniosku Stowarzyszenia im. Stanisława Brzozowskiego na projekt ukraiński, pn: „Przemiany pracy” wystawa w Kijowie). 

Urszula Penczek przypomniała, ze celem programu jest promocja kultury polskiej za granicą. Jednym ze środków efektywnego wypełnienia celu jest pozyskanie zagranicznego partnera, również zaangażowanego finansowo w realizację projektu. Z tego też względu w Program nabiera charakteru promesy – i zmienia się w 2 etapowe – 2 letnie projekty, aby wnioskodawca miał czas na znalezienie partnera. Program ten skierowany jest nie tylko do sztuk wizualnych, ale również wydarzeń muzycznych i teatralnych, w których cześć honorariów przerzucana jest na instytucje goszczące te przedsięwzięcia (sprzedające bilety).

Ograniczenie kosztów związanych z honorariami miało, więc dawać swobodę w wykorzystaniu środków finansowych Ministra na tą część kosztów, które nie mogą być pokryte przez partnera zagranicznego. Podwyższenie pułapu honoraryjnego mogłoby skutkować wyłącznie podwyższeniem części i tak największych honorariów (muzycznych i teatralnych) kosztem liczby projektów. Najprawdopodobniej artyści wizualni i tak nie staliby się beneficjentami tej zmiany. OFSW obiecało zanalizować raz jeszcze tą sytuację.

Ad.3. - Edukacja artystyczna

Nie został omówiony z powodu nieobecności przedstawiciela priorytetu Edukacja artystyczna.

Dyrektor Butkiewicz zaproponował tylko przeanalizowanie czy taka dysproporcja ma już miejsce na etapie składania wniosków (i efekt tego widoczny jest w dofinansowanych projektach), czy też ma miejsce w trakcie oceny wniosków przez ekspertów.

W związku z powyższym Dyrektor Butkiewicz zgodnie z zapowiedzią z początku spotkania odczytał harmonogram dotyczący cyklu rozmów z OFSW zaplanowanych na pierwsze półrocze br.

W dalszej część spotkania poruszane były kwestie dodatkowe (Ad.4.) związane min. z ubezpieczeniami dla artystów, stałymi wynagrodzeniami, nieuczciwymi procederami włączania w umowy artystów innych kosztów, jak produkcja prac, materiały etc.. Większość kwestii wymaga uczestnictwa przedstawiciela Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz Ministerstwa Finansów. Zasygnalizowano też (Mikołaj Iwański OFSW) problem przejmowania samorządowych instytucji kultury (z inicjatywy organizatora - samorządu) na drodze przetargów przez podmioty niemające do tego odpowiednich umiejętności (Trafo Stacja w Szczecinie, próba przetargu na Arsenał w Poznaniu, zagrożenie CSW Znaki Czasu w Toruniu). Dyrektor Butkiewicz krótko odniósł się do Ustawy o organizacji kultury przytaczając paragrafy mówiące o głównych celach i obowiązkach Instytucji Kultury, zaznaczając niezależność instytucji samorządowych od Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego.

Podsumowując spotkanie Dyrektor Butkiewicz poprosił przedstawicieli OFSW o przesłanie propozycji zmian w regulaminie programu Wydarzenia artystyczne do doprecyzowania z Zachętą, DMP i biurem prawnym MKiDN oraz o pisemne przedstawienie tematu dodatkowego spotkania wnioskowanego przez OFSW.

Notatka ze spotkania w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej 12.02.2015, godz. 13.00

Warszawa, dnia 13 lutego 2015 r.

W dniu 12 lutego 2015 r. w siedzibie Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej odbyło się spotkanie z przedstawicielami środowisk twórczych, którego celem była kontynuacja rozmów zainicjowanych przez Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej dotyczących poszukiwania rozwiązań związanych z zabezpieczeniem społecznym artystów.

Uczestnicy spotkania:

Przedstawiciele strony społecznej::

Halina BEDNARZ, Związek Artystów Scen Polskich

Beata CHMIEL, Obywatele Kultury

Katarzyna GÓRNA, Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

Mikołaj IWAŃSKI, Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

Jan KAPELA, Pracownicy Sztuki (pisarze niezależni)

Marcin KĘDZIORA, Koło Młodych Związek Artystów Scen Polskich
Rafał LISOWSKI, Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury

Sylwia NAJAH, Koło Młodych Związek Artystów Scen Polskich

Maciej PACUŁA, Komisja Sektorowa Dialogu Społecznego w sektorze Żywego Spektaklu i w sektorze Audiowizualnym

Krzysztof TRZCIONKOWSKI, ZZ Polskich Artystów Muzyków Orkiestrowych
Wojciech WALCZAK, Nowe Stowarzyszenie Jeunesse Musicales Poland,  Polska Rada Muzyczna

Łukasz WITCZAK, Stowarzyszenie Tłumaczy Literatury

Julita WÓJCIK, Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

Rafał ZAWIERUCHA, Koło Młodych Związek Artystów Scen Polskich,

Wojciech ZRAŁEK-KOSSAKOWSKI, Pracownicy Sztuki (muzycy niezależni)

Artur ŻMIJEWSKI, Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej:
Radosław MLECZKO, Podsekretarz Stanu

Magdalena CHMARA, Departament Ubezpieczeń Społecznych

Judyta KALICKA, Departament Prawa Pracy
Magdalena TRUBALSKA-MARTYNIUK, Biuro Promocji i Mediów

Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego:

Małgorzata SZELĄG-ZALEWSKA – Departament Narodowych Instytucji Kultury

Na wstępie spotkania Minister Radosław Mleczko krótko scharakteryzował zróżnicowaną sytuację artystów w Polsce w kontekście ich zabezpieczenia społecznego. Wielu z nich zatrudnionych jest na podstawie umów o pracę, prowadzi działalność gospodarczą, świadczy umowy zlecenia. W powyższych przypadkach, również w sytuacji różnych podstaw wynagrodzenia, dostęp do zabezpieczenia społecznego jest uregulowany. Zaznaczył ponadto, że osoby utrzymujące się wyłącznie z umów o dzieło również w obecnym stanie prawnym mogą odprowadzać składki na ubezpieczenie emerytalno-rentowe. Szczegóły tej możliwości przedstawiła pani Magdalena Chmara z Departamentu Ubezpieczeń Społecznych MPiPS: minimalna miesięczna składka na dobrowolne ubezpieczenia emerytalno-rentowe wynosi obecnie 481,60 zł. Składka na dobrowolne ubezpieczenia emerytalne i rentowe może być wyższa niż minimalna - ustalana od podstawy, którą stanowi minimalne wynagrodzenie za pracę (1750 zł.).

Zdaniem reprezentantów Koła Młodych ZASP obecna stawka obowiązująca w systemie ubezpieczeń jest zbyt wysoka, zwłaszcza dla grupy twórców najmniej zarabiających, których miesięczne zarobki nie przekraczają 1200 zł. miesięcznie. Wobec podnoszonego przez reprezentantów środowisk twórczych problemu nieregularności dochodów i związanej z tym często trudności comiesięcznego odprowadzania składek, Pani Chmara podkreśliła możliwość uregulowania składek na ubezpieczenia społeczne z góry za kilka miesięcy a nawet za cały rok.

Następnie przedstawiciele OFSW: Pan Mikołaj Iwański oraz Pani Katarzyna Górna zaprezentowali założenia utworzenia „Kasy Artystów”, która byłaby istotnym uzupełnieniem składek wpłacanych przez osoby utrzymujące się z umów o dzieło, a także propozycje źródeł finansowania projektowanego systemu ubezpieczeń dla twórców: wpływy z tzw. retencji Organizacji Zbiorowego Zarządzania Prawami Autorskimi oraz wykorzystanie opłaty reprograficznej. Odnośnie pierwszej propozycji podkreślili szczególnie fakt, że w przypadku nieodnalezienia osoby lub niemożności sfinalizowania formalności po 10 latach środki na tantiemy dla artysty przechodzą na rzecz wspomnianych organizacji, co – ich zdaniem - prowadzi do nieskutecznego procesowania takich spraw. W nawiązaniu do drugiej propozycji wskazali na brak nowelizacji rozporządzenia MKiDN z 2004 r. zawierającego wykaz urządzeń objętych opłatą reprograficzną i potrzebę uwzględnienia w niej najnowszej elektroniki użytkowej. Dodatkowo przedstawiciele Koła Młodych ZASP zgłosili również potrzebę określenia wysokości wpływów z tytułu opłaty reprograficznej.

W komentarzu do prezentacji OFSW Minister Mleczko podkreślił, że przedmiotem spotkania nie powinno być analizowanie hipotetycznych źródeł finansowania lub wskazywanie na hipotetyczne możliwości tego finansowania choćby ze względu na nieobecność zainteresowanych stron i zaapelował o skoncentrowanie się na jasnym zdefiniowaniu czym miałaby być projektowana Kasa Artystyczna, kto mógłby do niej należeć i na jakich warunkach. W ocenie Ministra Mleczki na obecnym etapie rozmów kluczowe jest jasne sprecyzowanie z jakich powodów, dla kogo i na jakich zasadach miałaby funkcjonować Kasa Artystyczna. W tym kontekście zwrócił uwagę na potrzebę analizy danych statystycznych, a także ocenę projektowanego rozwiązania w odniesieniu do istniejącej Kasy Zabezpieczenia Społecznego Twórców.

W kolejnej części spotkania głos zabierali przedstawiciele poszczególnych środowisk artystycznych odnosząc się do przedstawionych propozycji i postulatów. Najważniejsze podnoszone przez nich kwestie to: potrzeba stworzenia katalogu zawodów artystycznych, postulat poszukiwania rozwiązań ułatwiających życie artystów w ramach istniejącego systemu, w tym rozwiązań osłonowych, porozumienie z Organizacjami Zbiorowego Zarządzania Prawami Autorskimi, przeprowadzenie badań wskazujących procentowy udział artystów w dochodzie narodowym i dopiero na ich podstawie tworzenie rozwiązań, które znalazłyby społeczne uzasadnienie, problem podniesienia wieku emerytalnego (na przykładzie tancerzy) i znaczenia tworzenia programów przekwalifikowania zawodowego oraz potrzeba weryfikacji zasad korzystania z umów o dzieło.

Twórcy zaapelowali również o powołanie zespołu międzyresortowego złożonego z przedstawicieli resortu pracy, kultury, zdrowia i finansów, wystąpili też z prośbą pod adresem MKiDN o wsparcie ich inicjatywy i pytaniem w jaki sposób resort kultury może to zrobić. 

Minister Mleczko zobowiązał się do przekazania postulatów artystów do MKiDN.

Podsumowując spotkanie Minister Mleczko zaproponował stworzenie „grupy operacyjnej”, która skoncentrowałaby się na możliwości uzupełnienia systemu zabezpieczenia społecznego w kontekście propozycji OFSW.

Ponadto zaproponował zawężenie horyzontu czasowego i ustalenie terminu kolejnego spotkania grupy operacyjnej w ciągu dwóch tygodni. Zadeklarował również wypracowanie oceny dotychczasowych propozycji i w tym kontekście wniosków, które zostaną przedstawione na następnym spotkaniu.

Zapraszamy do podpisywania Porozumień w sprawie minimalnych wynagrodzeń dla artystów i artystek na 2015 rok

Szanowni Państwo,

W 2014 roku Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej zawarło pierwsze "Porozumienia w sprawie minimalnych wynagrodzeń dla Artystów i Artystek" z instytucjami kultury w całej Polsce. Był to dla nas niezwykle ważny gest solidarności środowiskowej, będący krokiem do ogólnej poprawy sytuacji artystów wizualnych, zarówno w sferze ekonomicznej jak i socjalnej. 

W imieniu artystów i artystek chcielibyśmy ogromnie podziękować za współpracę w 2014 roku. Wyrażamy także nadzieję, iż mogą Państwo oficjalnie zadeklarować kontynuację podpisywania „Porozumień” w roku 2015. 

OFSW zaprasza stronę instytucjonalną do kontynuacji praktyki wypłacania honorariów za udział w wystawie, która w wpływa nie tylko na podwyższenie bardzo niskich zarobków twórców, ale przede wszystkim zmienia sposób myślenia o pracy artysty, za którą jak za każdą pracę należy się wynagrodzenie.

Zachęcamy instytucje, aby w miarę możliwości budżetowych podnosiły dotychczas deklarowane stawki. Zeszłoroczne „Porozumienia” zawarte były w trakcie trwania roku budżetowego 2014. Mamy nadzieję, że tegoroczne budżety w większym stopniu przewidują konieczność kontynuowania dobrych praktyk polegających na wypłacaniu artystom i artystkom wynagrodzenia za udział w wystawach. Kontynuowanie tego procesu w kolejnych latach, ma na celu urealnienie budżetów instytucji tak, aby uwzględniały one rzeczywistą wartość pracy artystów i artystek biorących udział w wystawach czy projektach. W roku 2015 rekomendujemy minimalne podniesienie stawek do 1000 pln (wystawa zbiorowa), 1600 pln (tzw mała wystawa indywidualna "project room") i 4000 pln (wystawa indywidualna).

Korespondencję prosimy przesyłać na nasz adres forumsztukiwspolczesnej@gmail.com
Podpisane "Porozumienia" na 2015 rok w postaci skanów dokumentów drogą e-mailową jak i na nasz adres, tak byśmy mogli umieścić to na stronie OFSW:

Zachęta Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie

z dopiskiem: Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej, Porozumienia 2015

Pl. Małachowskiego 3

00-916 Warszawa

Podpisanie „Porozumienia” z OFSW przez instytucje, jest wskazaniem włączenia regulacji wypłacania artystom i artystkom honorariów za udział w wystawach do stałych praktyk w instytucjach kultury i sztuki.

Z wyrazami szacunku 

Członkowie sekretariatu,

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

TREŚĆ POROZUMIENIA 2015

plik do pobrania https://www.dropbox.com/s/wftu6f7xy2jnxbz/OFSW%20Porozumienie%202015.doc?dl=0

INSTRUKCJA: Każda instytucja indywidualnie określa i wpisuje kwoty minimalnych wynagrodzeń, jak i ma możliwość zmiany i poszerzenia pól wypłacania wynagrodzeń, np.: dopisując projekty w przestrzeni publicznej zamiast wystaw, jeśli ich nie organizuje. Negocjacje stawek pomiędzy OFSW, a placówkami kultury odbywają się indywidualnie drogą e-mailową. Nie negocjujemy zmian zapisu "Porozumienia". Po uzyskaniu zgody obydwu stron, podpisany dokument prosimy wysłać na adres:

Zachęta Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie
z dopiskiem: 
Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej, Porozumienia 2015
Pl. Małachowskiego 3
00-916 Warszawa

POROZUMIENIE W SPRAWIE MINIMALNYCH WYNAGRODZEŃ

DLA ARTYSTÓW I ARTYSTEK NA ROK 2015

PREAMBUŁA

Instytucje kultury, artyści i artystki są zainteresowani uregulowaniem zasad wzajemnej współpracy - częścią tej regulacji jest wypłacanie wynagrodzeń artystom i artystkom przez instytucje kultury. Obie strony: Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej, reprezentujące środowisko artystów i dyrektorzy instytucji kultury, reprezentujący stronę instytucjonalną, działając we wspólnej sprawie na rzecz dobra kultury i jej twórców, zgadzają się, że regulacje wpłyną pozytywnie na uznanie wartości pracy twórców i podkreślą rolę instytucji we wspieraniu ich pracy. Strony ustaliły treść poniższej deklaracji, mając nadzieję, że jest ona wstępem do zawarcia nowego kontraktu społecznego pomiędzy Państwem a artystami. Nowy kontrakt społeczny nazywamy "Paktem dla Artystów i Artystek", będzie rozwinięciem regulacji w sztuce i kulturze, zapoczątkowanych przez "Pakt dla Kultury".

TREŚĆ POROZUMIENIA

Instytucje deklarują wypłacanie wynagrodzeń artystkom i artystom, w związku z ich udziałem zarówno w wystawach indywidualnych, jak i zbiorowych oraz projektach artystycznych w roku 2015.

Minimalne wynagrodzenie za udział w wystawie zbiorowej w roku kalendarzowym 2015, nie będzie niższe niż ..00,00 PLN brutto. Dotyczy to wystawiania dzieł wypożyczanych bezpośrednio od twórców i artystów. Powyższe deklarowane wynagrodzenie, nie będzie zawierać innych kosztów, jak np. kosztów produkcji pracy, kosztów transportu, zakwaterowania, kosztów przejazdu, itd.

Minimalne wynagrodzenie za udział w małej wystawie indywidualnej  np.  jednej pracy lub zbiorowej złożonej z prac dwojga artystów w roku kalendarzowym 2015, nie będzie  niższe niż ..00,00 PLN brutto. Powyższe deklarowane wynagrodzenie, nie będzie zawierać innych kosztów, jak np. kosztów produkcji pracy, kosztów transportu, zakwaterowania, kosztów przejazdu, itd.

Minimalne wynagrodzenie za udział w wystawie indywidualnej nie będzie niższe niż ..00,00 PLN brutto. Powyższe deklarowane wynagrodzenie, nie będzie zawierać innych kosztów, jak np. kosztów produkcji pracy, kosztów transportu, zakwaterowania, kosztów przejazdu, itd.

Minimalne wynagrodzenie za udział w wystawie dzieł udostępnianych w przestrzeni internetowej [np. udostępnienie filmu w internecie, cyfrowej filmotece, itp.], na zasadzie wypożyczenia lub udzielenia niewyłącznej licencji, nie może być niższe niż ..00,00 PLN brutto.

Jeśli deklaracja zostanie przedłużona na rok 2016 i lata następne, wymienione kwoty minimalnych wynagrodzeń dla artystek i artystów wzrosną do wynegocjowanej na nowo wartości uzależnionej również od możliwości budżetowych instytucji.

Wszystkie koszty realizacji i udostępnienia wystawy/ projektu artystycznego tj. honoraria, koszty przejazdów, noclegu, koszty produkcji prac i częściowe zwroty kosztów produkcji prac uzależnione są od posiadanego przez instytucje budżetu gwarantowanego im przez organizatora.

Nazwa instytucji

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej