Spotkanie Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej z Zenonem Butkiewiczem

Spotkanie OFSW z Zenonem Butkiewiczem, dyrektorem Departamentu Narodowych Instytucji Kultury w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego

22 grudnia 2009

notatka

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej reprezentowali: Magdalena Materna, Krystyna Piotrowska, Bartek Remisko, Karol Sienkiewicz, Milada Ślizińska, Hanna Wróblewska.

Do spotkania doszło z inicjatywy dyrektora Butkiewicza, w odpowiedzi na list grupy inicjatywnej OFSW w sprawie zmiany na stanowisku dyrektora Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie z 12 listopada 2009. Grupa inicjatywna OFSW pisała w tym liście: „W związku z zapowiadaną zmianą na stanowisku dyrektora Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie, jedynej tego typu placówki o charakterze ogólnopolskim, postulujemy wykorzystanie istniejących procedur demokratycznych. Nowy dyrektor Centrum powinien zostać wyłoniony w drodze międzynarodowego konkursu. Wnioskujemy o powołanie eksperckiej Rady Powierniczej CSW, która nadzorowałaby procedurę konkursową, a w przyszłości stronę merytoryczną i finansową instytucji. Nasze środowisko gotowe jest przeprowadzić szeroką dyskusję na temat misji Centrum Sztuki Współczesnej jako placówki eksperymentalnej, stanowiącej laboratorium działań artystów i kuratorów. Mamy nadzieję, że nasze postulaty zostaną uwzględnione przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego przy podejmowaniu istotnych dla nas decyzji”.

Dyrektor Butkiewicz przedstawił stanowisko ministra Zdrojewskiego, który nie widzi potrzeby przeprowadzenia konkursu na dyrektora CSW, uznając wybór dyrektora za swą prerogatywę. Konkurs, zdaniem dyrektora Butkiewicza, nie zawsze jest dobrym rozwiązaniem, gdyż zazwyczaj najlepsi kandydaci nie chcą w nim brać udziału w obawie przed porażką, lepsza ma więc być taka formuła, w której zaprasza się najlepsze osoby na zamknięte rozmowy.

Odpowiedzią ministra na postulat przeprowadzenia międzynarodowego konkursu jest, by OFSW zaproponowało kandydata lub kandydatów na to stanowisko. Nieoficjalna i nieformalna procedura, którą dyrektor Butkiewicz nazwał „konkursem zamkniętym” lub „postępowaniem kwalifikacyjnym”, ma polegać na tym, że minister, zaproszone gremia (czyli na przykład autorzy listów w tej sprawie, to jest OFSW oraz kolegium kuratorów CSW, a także – jak się dowiedzieliśmy – ZPAP) czy dyrektor Krukowski mogą zaproponować swoich kandydatów, z którymi minister przeprowadzi rozmowy i sam podejmie ostateczną decyzję bez konsultowania się formalnego z jakimikolwiek ciałami eksperckimi, wewnętrznymi czy zewnętrznymi. (Tak ma wyglądać większość ważnych decyzji personalnych podejmowanych przez ministra Zdrojewskiego.) Otrzymaliśmy też potwierdzenie informacji, która pojawiała się w prasie, że braną pod uwagę przez ministra kandydatką na stanowisko dyrektora CSW jest (na pewno) Monika Fabijańska, dyrektorka Instytut Kultury Polskiej w Nowym Jorku.

Sugestia, że wysunięcie kandydata przez OFSW przeczyłoby idei tworzenia jasnych i przejrzystych procedur, np. w powoływaniu dyrektorów, co jest jednym z głównych postulatów OFSW oraz stało za listem wysłanym do ministra przez grupę inicjatywną, została uznana przez dyrektora Butkiewicza za „uchylanie się od odpowiedzialności” i pozycjonowanie się w roli „recenzenta” procesu wyłaniania dyrektora CSW, a nie jego aktywnego uczestnika. Zaznaczyliśmy, że cele OFSW są długofalowe i postulatem nie jest jedynie odpowiednie obsadzenia stanowiska dyrektora CSW, lecz stworzenie jasnych procedur, z czym stałoby w sprzeczności wzięcie udziału w „postępowaniu kwalifikacyjnym” zaproponowanym przez ministra.

Dyrektor Butkiewicz nie czuł się kompetentny rozmawiać ani o budżecie CSW pod kierownictwem nowego dyrektora (od czego zależy program instytucji), ani o misji i programie, czyli o poszukiwanym profilu kandydata na to stanowisko (to kandydaci, jego zdaniem, powinni przedstawić „autorski” program instytucji, „instytucja artystyczna jest taka, jaka jej szef”, więc będzie albo „wizjonerska”, albo „menadżerska” w zależności od tego, która propozycja będzie bardziej przekonująca).

Odpowiedzią na pytanie o kadencyjność dyrektorów, co jest jednym z postulatów OFSW, jest zaproponowana przez ministerstwo tak zwana ustawa deregulacyjna, która obecnie przechodzi standardową procedurę jej uchwalania (konsultacje środowiskowe prowadzone były we wrześniu 2009 roku).

Delegacja OFSW zasugerowała, by nazwiska kandydatów, z którymi rozmowy przeprowadza minister były jawne, a między momentem ujawnienia tych nazwisk a podjęciem decyzji przez ministra było na tyle dużo czasy, by OFSW mogło przeprowadzić publiczną debatę na temat / z udziałem kandydatów oraz by ci publicznie przedstawili swoje wizje Centrum Sztuki Współczesnej. Ustaliliśmy, wspólnie z dyrektorem Butkiewiczem, że OFSW powinno mieć na to od 4 do 6 tygodni. Jednakże dyrektor Butkiewicz nie sformułował żadnej wiążącej obietnicy w tej kwestii.

Ze strony OFSW padła propozycja stworzenia szerokiej grupy eksperckiej, z której w przyszłości losowane byłyby komisje opiniujące kandydatów czy przeprowadzające konkursy na dyrektorskie stanowiska w narodowych instytucjach kultury.(Takie zmiany wymagają regulacji prawnych, na przykład rozporządzenia Ministra). Dyrektor Butkiewicz uznał ją za ciekawą propozycję na przyszłość, jednocześnie wyrażając wątpliwości co do trudności legislacyjnych oraz długości ministerialnych procedur wprowadzających w życie rozporządzenia ministra w tym temacie (taki proces trwa rok). Procedurę taką można przyspieszyć w wyjątkowych przypadkach.