www.ofsw.pl

Od tego momentu aktualne informacje pojawiały się będą na stronie

www.ofsw.pl

Jak się zapisać do OFSW

Do Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej mogą zapisywać się osoby artystyczne, kuratorujące, piszące i badające historię sztuki, pracujące i działające profesjonalnie w polu sztuki, tworzące instytucje i działające poza nimi.

Jeśli pracujesz w polu sztuki i chcesz mieć realny wpływ na warunki swojej pracy, czujesz potrzebę samoorganizacji i podejmowania inicjatyw w ważnych środowiskowo kwestiach, zapisz się do Forum. Status osoby członkowskiej to gwarancja dostępu do bieżących informacji z zakresu kwestii istotnych dla sztuki współczesnej w Polsce, możliwość podejmowania inicjatyw, pisania listów, tworzenia grup roboczych, branie udziału w głosowaniach podczas walnych zebrań Forum.


OSOBY CZŁONKOWSKIE

Kto może dołączyć do OFSW?
Osobą członkowską może zostać każdy, kto prowadzi działalność zawodową w polu sztuki, kształci się w tym zakresie czy też aktywnie wspiera środowisko sztuki współczesnej,

Osobą członkowską może zarówno zostać obywatel lub obywatelka Polski, jak i cudzoziemiec lub cudzoziemka.

Osobą członkowską zwyczajną może zostać jedynie osoba fizyczna.

Osobą członkowską wspierającą może zostać również osoba prawna.

Szczegółowe informacje na temat osób członkowskich znajdują się w regulaminie przyjęć i statucie.



PROCEDURA ZAPISÓW

Zapisanie się do Forum wymaga zapoznania się ze statutem, wypełnienia i podpisania deklaracji członkowskiej i przesłania jej na nasz email: forumsztukiwspolczesnej@gmail.com z prośbą o przyjęcie do Forum.

Po zapoznaniu się z treścią deklaracji, Zarząd drogą głosowania decyduje o przyjęciu do Forum, w razie niejasności konsultując się z osobą zainteresowaną bezpośrednio. Po pozytywnym rozstrzygnięciu głosowania i dopełnieniu formalności, nowa osoba członkowska staje się częścią OFSW.

Od tego momentu zobowiązuje się płacić składki członkowskie, zostaje dodana do listy mailingowej i włączona w obieg informacji. Należy jedynie pamiętać, aby potwierdzić przyjęcie do grupy OFSW wysłanej z naszego maila.

Podpisanie Nowego Porozumienia w sprawie minimalnych wynagrodzeń dla osób artystycznych

23 maja (piątek) 2025 godz. 13:00

TRAFO Trafostacja Sztuki w Szczecinie

23 maja pierwsze instytucje artystyczne podpiszą Nowe Porozumienie ws. minimalnych wynagrodzeń dla osób artystycznych, opracowane przez Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej. Oficjalne podpisanie dokumentów odbędzie się w obecności gości o godzinie 13 w TRAFO Trafostacji Sztuki w Szczecinie.

TRAFO Trafostacja Sztuki w Szczecinie, BWA Wrocław, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie i Zachęta Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie, jako pierwsze podpiszą w Szczecinie, w obecności Ministry Kultury i Dziedzictwa Narodowego Hanny Wróblewskiej oraz Zastępcy Prezydenta Miasta Szczecina Marcina Biskupskiego, Nowe Porozumienie. Jest to przełomowa zmiana, wprowadzająca nowy standard w opłacaniu i myśleniu o pracy osób artystycznych. 

Niskie wynagrodzenia wypłacane artystom i artystom biorącym udział w wystawach i tworzącym na nie dzieła sztuki jest od bardzo dawna palącym problemem polskiej kultury. Podobnie jak w przypadku pisarek i pisarzy, polskie środowisko sztuk wizualnych, skupione w Obywatelskim Forum Sztuki Współczesnej, od lat stara się o rozwiązanie tego problemu. Podpisywane w Trafostacji Sztuki Nowe Porozumienie rozpoczyna proces przyjmowania w Polsce siatki minimalnych wynagrodzeń. Dzięki niemu artyści i artystki otrzymają za udział w wystawie godne honorarium.

Zapraszamy na ceremonię podpisania Nowego Porozumienia! Ogłosimy na nim szczegóły Nowego Porozumienia i sposobu obliczania minimum wynagrodzeń.

Oświadczenie Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej

Jako Stowarzyszenie Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej solidaryzując się ze środowiskiem literackim w Polsce serdecznie wspieramy postulaty formułowane przez Unię Literacką w sprawie nieakceptowalnych warunków współpracy oferowanych przez wydawnictwa. Będąc stowarzyszeniem, którego członkiniami i członkami są osoby pracujące zawodowo w polu sztuki, kształcące się w tym zakresie oraz aktywnie wspierające środowisko sztuki współczesnej z własnego doświadczenia doskonale rozumiemy skalę zaniedbań i nadużyć, które od co najmniej trzech dekad są codziennością polskiego sektora kultury – niezależnie od medium ekspresji twórczej.

Choć spór, w jaki weszła z wydawnictwem Marginesy Joanna Kuciel-Frydryszak  dotyczy sytuacji szczególnej (jako, że autorka może skorzystać z tzw. klauzuli bestsellerowej, która w obliczu sukcesu dopuszcza renegocjację pierwotnie zawartej z wydawcą umowy), tak wierzymy, że w ten sposób opinia publiczna może zwrócić uwagę na realia funkcjonowania literatek i literatów w Polsce, których sytuacja jest tragiczna, niezależnie od wysokości nakładu ich książek czy zdobytych nagród. Przyzwolenie na przemoc ekonomiczną oraz brak transparentności w relacjach z podmiotami dysponującymi majątkowymi prawami autorskimi jest – niestety – symptomem ogólnego stosunku do kultury w Polsce. Sprawa Kuciel-Frydryszak może stać się jednak przełomem – nie tylko w świadomości jej czytelniczek i czytelników czy innych osób piszących, które doskonale wiedzą, że niedopłacony autor wcale nie jest autorem płodnym, tylko wyzyskiwanym. O to właśnie toczy się wspólna walka, w której solidarność ponad polami i mediami jest kluczowa.

Dlatego też solidaryzujemy się z sytuacją osób autorskich z pola literackiego i postulatami reprezentującej je Unii Literackiej. Nie ma naszej zgody na kulturalny wyzysk, niezależnie od dziedziny, w której się on pojawia – ponieważ wciąż jest regułą, a nie wyjątkiem.

 – Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej 

Warszawa, 23 marca 2025

Walne Zebranie OFSW

Pierwsze Walne Zebranie Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej w 2025 roku.

Walne Zebranie odbędzie się w trybie hybrydowym w sobotę, 25 stycznia, w godzinach 13-17 w Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie w audytorium oraz online.

Link do spotkania online zostanie wysłany w sobotę do osób członkowskich.

W czasie Walnego Zebrania omówimy poniższe punkty z agendy. Będzie również miejsce na pytania i wolne wnioski.

Jedną z omawianych kwestii będzie działalność grup roboczych. W związku z tym prosimy grupy o przygotowanie krótkiego sprawozdania/informacji o swojej działalności.

AGENDA WALNEGO ZEBRANIA

1. Zarząd / rezygnacja 

sprawozdanie z działań forum:

• kwestie ogólne

• kwestie prawne

• kwestie finansowe

przedstawienie powodu rezygnacji starego zarządu 

2. Ogłoszenie wyborów do zarządu OFSW
   
   

• rekomendacje co do zmniejszenia ilości osób w zarządzie do 3 lub 5 oraz głosowanie w tej sprawie

• przedstawienie sposobu głosowania w wyborach do zarządu – przyjęcie uchwały ws. sposobu głosowania

• przedstawienie osób kandydujących do nowego zarządu 

• rozpoczęcie głosowania. Głosowanie w formie online potrwa do 3 lutego do godziny 12 w południe.

3. NOWE POROZUMIENIA - zapowiedź podpisywania przez instytucje kultury nowych porozumień w sprawie wynagrodzenia osób artystycznych za udział w wystawach; 

4. Komunikacja - propozycja nowego sposobu komunikacji dla osób członkowskich i sympatyków forum.
   Proponujemy stworzenia dwóch list:
   1) dla osób członkowskich “biernych” i sympatyków (osoby na tej liście będą otrzymywać newsletter np. co trzy miesiące, ogłoszenia o zebraniach, listy do podpisu, etc. bez możliwości odpowiadania do "wszystkich")  
   2) dla osób członkowskich “aktywnych” proponujemy listę typu nowe-ofsw, która daje możliwość dyskusji.
   Dyskusja o propozycji.

5. Grupy robocze - rozważymy sposób prowadzenia i zarządzania grupami.
   Ogromna prośba do istniejących grup roboczych o sprawozdanie z działań, osiągnięć, oraz liczby osób działających w grupie. Propozycja “nowego rozdania” czyli zamknięcia wszystkich grup i zgłoszenia się nowych grup z osobą prowadzącą (liderem), chcielibyśmy by nowy zarząd miał uporządkowaną sytuację w tej kwestii. 

6. Priorytetowe zadania na nowy rok:

• Ustawa o zabezpieczeniach socjalnych osób wykonujących zawody artystyczne - organizacja konsultacji środowiskowych, 

• Sprawa emerytur dla osób artystycznych które nie załapią się na dobrodziejstwa ustawy, nacisk na ministerstwo.

• Strona internetowa (złożony wniosek) 

• Opracowanie wzorów umów rekomendowanych przez OFSW

7. Dyskusja końcowa - czas na zgłaszanie wniosków, dyskusja, etc.

8. podsumowanie i zakończenie spotkania

List w/s konkursu na dyrektora w Muzeum Literatury im. A. Mickiewicza

 Warszawa, 10 stycznia 2025 r.

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

ul. Pańska 3, 00-124 Warszawa

forumsztukiwspolczesnej@gmail.com

Sz. P. Adam Struzik

Marszałek Województwa Mazowieckiego

Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego

ul. Jagiellońska 26, 03-719 Warszawa

Szanowny Panie Marszałku,

W związku z rażącą sytuacją w procesie powoływania dyrektora Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie, Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej apeluje do Marszałka Województwa Mazowieckiego o poszanowanie reguł powoływania na stanowisko dyrektora tej instytucji.

Jednocześnie wyrażamy zdecydowane poparcie dla listu otwartego dr hab. Marzanny Bogumiły Kielar i Zbigniewa Żbikowskiego, w którym wskazano na rażące naruszenie zasad transparentności oraz procedur przy powołaniu osoby kierującej Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie.

W wyniku postępowania konkursowego (przeprowadzonego na podstawie art. 16 Ustawy z dnia 25 października 1991 roku o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej oraz art. 11 ust. 9 ustawy z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach), w II turze głosowania jawnego, bezwzględną większość głosów uzyskała Agnieszka Celeda, stosunkiem głosów 6:5. Zgodnie z Regulaminem pracy Komisji Konkursowej stanowi to jednoznaczne rozstrzygnięcie postępowania konkursowego.

Pomimo jednoznacznego rozstrzygnięcia postępowania i przedstawienia informacji o jego wyniku przez Przewodniczącą Komisji Wiesławę Miecznikowską na posiedzeniu Zarządu Województwa Mazowieckiego w dniu 10.12.2024, Uchwałą Zarządu z dnia 23.12.2024 na p.o. Dyrektora Muzeum Literatury powołana została Beata Michalec, która w drugiej turze głosowania przegrała głosowanie z Agnieszką Celedą.

Brak uzasadnienia decyzji Zarządu potęguje wrażenie, że procedura konkursowa została potraktowana jako działanie pozorne, pozbawione znaczenia. Szczególny niepokój budzi również fakt, że Beata Michalec, radna Koalicji Obywatelskiej, nie uzyskała wymaganej większości głosów w konkursie, co może sugerować powiązania polityczne jako główny czynnik wpływający na decyzję Zarządu.

Podważanie roli ekspertów, członków komisji konkursowej, w tym przedstawicieli Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, świadczy o lekceważeniu ich kompetencji oraz dobra instytucji kultury, jaką jest Muzeum Literatury. Tego typu decyzje mogą nie tylko zagrażać reputacji tej szacownej instytucji, ale również prowadzić do dalszej erozji zaufania społecznego wobec władz samorządowych.

Powoływanie osoby pełniącej obowiązki dyrektora, w sytuacji w której konkurs przyniósł jednoznaczny wynik, może doprowadzić do postawienia tej instytucji w stanie zawieszenia. Rodzi to uzasadnione obawy o dobro Muzeum.

W związku z tym apelujemy do Marszałka Województwa Mazowieckiego o przywrócenie porządku zgodnego z wynikami postępowania konkursowego i powołanie na stanowisko dyrektora osoby wyłonionej przez komisję konkursową.

Z poważaniem

Katarzyna Górna – przewodnicząca Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej

Antoni Burzyński – wiceprzewodniczący OFSW

Elżbieta Jabłońska – członkini Zarządu

Joanna Kiliszek – członkini Zarządu

Magdalena Komornicka – członkini Zarządu

Iza Tarasewicz – członkini Zarządu

Liliana Zeic – członkini Zarządu

W imieniu Zarządu,

Katarzyna Górna

Antoni Burzyński

Do Wiadomości

1. Hanna Wróblewska, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego

2. Piotr Rypson, dyrektor Departamentu Dziedzictwa Kulturowego, MKiDN

3. Donata Jaworska, dyrektorka Departament Narodowych Instytucji Kultury, MKiDN

4. Daria Gosek-Popiołek, Komisja Kultury i Środków Przekazu, Sejm RP

5. Media

OFSW na WspółKongresie Kultury: godne życie artystów i artystek w każdym wieku!

Dziś, w piątek 8 listopada od godz. 18.00 staniemy pod głównym wejściem do Pałacu Kultury. Będziemy apelować o podjęcie pilnych działań w kwestii zabezpieczeń emerytalnych i niskich wynagrodzeń za pracę artystek i artystów.

Przyjdź i wesprzyj nas swoją obecnością, zorganizujmy się i walczmy o prawo do godnej emerytury po przepracowanym całym życiu!

Od wielu lat alarmujemy opinię publiczną i decydentów o trwającym już trzydzieści lat strukturalnym wykluczeniu osób artystycznych z systemu ubezpieczeń społecznych. To alarmująca sytuacja dotyczy nie tylko czynnych artystów i artystek, ale także – i to w istotnym zakresie – osób, które już zakończyły swoją pracę twórczą i są w wieku emerytalnym. Konsekwencje tego wykluczenia ekonomicznego odczują także ci, którzy wiek emerytalny osiągną w ciągu kolejnej dekady.

Chodzi w szczególności o osoby artystyczne, które większość swojego twórczego życia przepracowały na umowach pozaetatowych. Zarobki twórczyń i twórców są nieregularne i w większości bardzo niskie, a system opłacania składek do ZUS w żadnym stopniu nie uwzględnia specyfiki ich zawodu. Dzięki tym systemowym zaniedbaniom i głodowym wynagrodzeniom, artystki i artyści opłacają składki nieregularnie i w krótkich okresach.  Już duża część z nich boryka się ze skrajnym ubóstwem, w znacznej większości – bez jakichkolwiek perspektyw na godną emeryturę.

Przygotowywany przez MKiDN projekt ustawy w jakimś stopniu rozwiąże ten problem, jednak wykluczy osoby, które większość swojego życia przepracowały w systemie, który przez trzy dekady ignorował ich potrzeby. Co z nimi się stanie? Jaka przyszłość czeka tworzące od dekad osoby?

Brak zabezpieczeń emerytalnych to wciąż smutna codzienność polskiej kultury, tworzonej rękami źle opłacanych osób, które znajdują się na marginesie rozwiązań systemowych. Domagamy się zatem niezwłocznego utworzenia zespołu, który podjąłby działania w tej kwestii – pilnie potrzebne są rozwiązania ustawodawcze, które zapewniałyby godne życie artystów i artystek w każdym wieku!

Propozycja Nowego Porozumienia w sprawie honorariów za udział w wystawach dla artystek i artystów

Stowarzyszenie Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej, które skupia osoby pracujące zawodowo w polu sztuki, kształcące się w tym zakresie oraz aktywnie wspierające środowisko sztuki współczesnej przedstawia propozycję Nowego Porozumienia w sprawie honorariów za udział w wystawach w polskich instytucjach kultury i sztuki. Proponowany system określania wysokości honorariów dla artystek i artystów zakłada coroczną waloryzację w oparciu o wysokość minimalnego wynagrodzenia za pracę według Rozporządzenia Rady Ministrów na dany rok, a także objęcie nim wszystkich osób artystycznych, które biorą udział w wystawach w polskich instytucjach, niezależnie od ich narodowości lub miejsca zamieszkania.

Podstawowym postulatem zawartym w Nowym Porozumieniu jest powiązanie honorarium za udział w wystawach dla artystek i artystów z ich pracą artystyczną, rozumianą zarówno jako prezentacja efektu procesu twórczego (to, co widać bezpośrednio na wystawie), jak i sam proces twórczy (jako niezbędny składnik prezentowanych działań i prac artystycznych). Jako Stowarzyszeniu zależy nam na pilnej zmianie postrzegania pracy tej grupy zawodowej w kierunku rozumienia jej jako pełnoprawnej pracy – na równi z innymi rodzajami działalności innych grup zawodowych.

Dotychczasowe zapisy zawarte w podobnych porozumieniach opisywały honorarium jako opłatę za prezentację dzieła na wystawie i ustalone w ten sposób kwoty miały być pochodnymi wskaźników płac w Polsce. Jednak od dekady, czyli momentu podpisania porozumień wysokość honorariów nie uległa niezbędnej rewaloryzacji.

Ze względu na specyfikę działalności artystek i artystów sztuki współczesnej w Nowym Porozumieniu proponujemy przybliżony w miesiącach czas pracy, który jest potrzebny na wykonanie danego dzieła jako podstawy wysokości wypłacanego honorarium oraz płaca minimalna jako punkt odniesienia. Wysokość honorariów byłaby zatem waloryzowana w oparciu o kwoty określone w Rozporządzeniu Rady Ministrów na dany rok.

Proponowane w Nowym Porozumieniu stawki wynikają zatem z czasu pracy osoby artystycznej potrzebnego na przygotowanie dzieła przemnożonego przez wysokość minimalnego wynagrodzenia w danym roku.

Zależy nam również, aby wypracowany w ten sposób system stał się również wzorem dobrych praktyk płacowych poza sektorem publicznym kultury i sztuki.

Nowe Porozumienie zakłada, że koszt realizacji dzieła (w przypadku nowych dzieł na wystawę) spoczywa na instytucji. Przy czym:

    Wystawy zbiorowe:

• prezentacja już istniejącego dzieła lub dzieł osoby artystycznej:
  ½ miesiąca = ½ pensji minimalnej
  
  
• nowe dzieło:
  2 miesiące pracy twórczej = 2 pensje minimalne
  
  

    Wystawy indywidualne „małe”/project room:

• zawierające nowe prace:
  4 miesiące = 4 pensje minimalne
  
  

    Wystawy indywidualne „duże”:

• nowe dzieła lub retrospektywa:
  6 miesięcy = 6 pensji minimalnych

Przykładowe stawki na podstawie Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 14 września 2023 r. w sprawie wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę oraz wysokości minimalnej stawki godzinowej w 2024 r.:

    Wystawy zbiorowe:

• prezentacja już istniejącego dzieła lub dzieł osoby artystycznej:
  ½ miesiąca = 2150 zł brutto
  
  
• nowe dzieło:
  2 miesiące = 8 600 zł brutto + koszty produkcji dzieła
  
  

    Wystawy indywidualne „małe”/project room:

• zawierające nowe prace:
  4 miesiące = 17 200 zł brutto + koszty produkcji dzieła/dzieł
  
  

    Wystawy indywidualne „duże”:

• zawierające nowe dzieła lub retrospektywa:
  6 miesięcy = 25 800 zł brutto + koszty produkcji dzieła/dzieł

Proponowane stawki nie wyczerpują wszystkich możliwych działań i prac artystycznych w ramach instytucji kultury i sztuki – m.in. takich jak jednorazowe projekcje, udział w performance, wykładzie, panelach dyskusyjnych czy autorskie oprowadzania. Ujęte w propozycji dla Nowego Porozumienia kwoty traktujemy jako początek prac oraz punkt odniesienia dla określenia pozostałych stawek i sposobu ich obliczania.

***
Propozycję Nowego Porozumienia wraz z prośbą o zorganizowanie okrągłego stołu w tej sprawie wysłaliśmy 6 września b.r. do MKiDN-u.

***
Propozycja Nowego Porozumienia została wypracowana przez grupę roboczą OFSW w składzie: Antoni Burzyński, Katarzyna Górna, Mikołaj Iwański, Kasper Lecnim, Irmina Rusicka, Aleksy Wójtowicz.

Odpowiedź OFSW na list Pana Prezydenta Tadeusza Truskolaskiego z dn. 26 marca 2024 r.

Warszawa, dnia 3.04.2024 r.

Stowarzyszenie
Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej
ul. Pańska 3, 00-124 Warszawa
forumsztukiwspolczesnej@gmail.com

Szanowny Pan

Tadeusz Truskolaski

Prezydent Miasta Białegostoku

Urząd Miejski w Białymstoku

ul. Słonimska 1, 15-950 Białystok

Szanowny Panie Prezydencie,

dziękujemy za Pańską odpowiedź na pismo z dnia 22 lutego 2024 oraz list otwarty opublikowany 13 marca b.r.

W odpowiedzi, ponawiamy nasz apel o wszczęcie procedur konkursowych na stanowiska dyrektorskie sześciu miejskich instytucji kultury w Białymstoku. Podkreślamy jednocześnie, że intencją stojącą za naszymi listami nie było i nie jest kwestionowanie kompetencji oraz osiągnięć dotychczasowych dyrektorów i dyrektorek białostockich instytucji. Osoby sprawujące od wielu lat te funkcje niewątpliwie posiadają niezbędne doświadczenie i umiejętności, a często również cenny dorobek artystyczny, którego nie chcemy negować, a które byłyby niewątpliwymi atutami na drodze konkursowej.

To właśnie konkursy są najsprawniejszym sposobem oceny wizji rozwoju i koncepcji programowych czy porównania kompetencji kandydatów na stanowisko dyrektorskie, a jednocześnie są one mechanizmem pozwalającym na legitymizację stanowiska zdobytego zgodnie z zasadami praworządności, konkurencyjności, równości szans i jawności. Tym samym, organizacja konkursów pozwala uniknąć zarzutów o nietransparentność i betonowanie instytucji kultury, w świetle których stawia ich Pana decyzja o powołaniu na kolejne kadencje na długo przed zakończeniem aktualnie trwających, a jednocześnie na chwilę przed wyborami samorządowymi, które mogą (co do zasady) zmienić realia.

Nie możemy nie odnieść się także do faktu, że w swoim piśmie używa pan dorobku zarówno obecnych dyrektorów, jak i dorobku osób podpisanych pod naszym listem do celów politycznych, co przyjęliśmy z przykrością. To utwierdza nas jedynie w przekonaniu o upolitycznieniu procedury nominacyjnej, a brak uczestnictwa przedstawiciela Urzędu Miasta w debacie inicjatywy społecznej HALO BIAŁYSTOK świadczy o ignorowaniu głosu obywatelskiego.

Niemniej deklarujemy, że nasi przedstawiciele spotkają się 8 kwietnia o godzinie 12.00 z Pana zastępcą, Panem Rafałem Rudnickim.

Z wyrazami szacunku, 

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

Do wiadomości:

1. Maciej Żywno – Wicemarszałek Senatu RP
2. Bartłomiej Sienkiewicz – Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego
3. Joanna Scheuring-Wielgus, Sekretarz stanu, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
4. Rafał Rudnicki – wiceprezydent Miasta Białegostoku
5. Edyta Mozyrska – dyrektor Departamentu Kultury, Promocji i Sportu UM w Białymstoku
6. Radni Miasta Białegostoku
7. Kandydaci na Prezydenta Miasta Białegostoku
8. Dyrektorka Hanna Wróblewska, Departament Narodowych Instytucji Kultury MKIDN
9. Dyrektor Piotr Rypson, Departament Dziedzictwa Kulturowego MKiDN
10. Media

Stanowisko w sprawie konkursu na stanowisko kierownicze Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie

Kraków - Warszawa, dnia 16.03.2024

Stowarzyszenie

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej 

Ul. Pańska 3

00 - 124 Warszawa 

forumsztukiwspolczesnej@gmail.com 

LIST OTWARTY

Prezydent Miasta Krakowa

Jacek Majchrowski

Plac Wszystkich Świętych 3-4

31-004 Kraków

Stanowisko w sprawie konkursu na stanowisko kierownicze Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie, którego wynik został upubliczniony w dniu 30 listopada 2023

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej wyraża zaniepokojenie nieprawidłowościami, które miały miejsce podczas przeprowadzania konkursu na kandydata na stanowisko Dyrektora/Dyrektorki Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki w Krakowie przeprowadzonego na podstawie zarządzenia Nr 2650/2023 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 15 września 2023 r. 

Równocześnie postulujemy o przestrzeganie przejrzystych procedur przeprowadzenia konkursów na stanowiska kierownicze instytucji kultury.

Zgodnie z przepisami Ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej organizator konkursu powinien udostępnić dane dotyczące „warunków organizacyjno-finansowych funkcjonowania instytucji kultury, w tym jej planów finansowych i rzeczowych na okresy po rozstrzygnięciu konkursu […] oraz innych ogólnych informacji na temat działalności instytucji kultury” [Dz. U. 1991 Nr 114 poz. 493, art. 16]. Według naszej wiedzy co najmniej 2 z 5 osób kandydujących spotkały się z trudnościami w pozyskaniu pełnej informacji niezbędnych do przygotowania propozycji konkursowej w tym, planu architektonicznego budynku Galerii po remoncie, planu wystaw na 2024 rok, sprawozdań finansowych czy zgromadzonej kolekcji sztuki. Fakty te w wyraźny sposób dyskryminują kandydatów i kandydatki spoza Krakowa, którzy nie znają lokalnych uwarunkowań i nie mają możliwości upominania się o niezbędne dokumenty bezpośrednio w Urzędzie lub Wydziale Kultury u osób niewskazanych w treści ogłoszenia konkursowego. Wydaje się to o tyle istotne, że komisja konkursowa wskazuje szczegółowość dopracowania autorskiego programu koncepcji organizacyjnej, finansowej i programowej Galerii jako pierwszy argument w swoim uzasadnieniu wyboru właśnie tej osoby.

Zauważone zostały także nieprawidłowości w sporządzeniu protokołu z II posiedzenia Komisji Konkursowej z dnia 29 listopada 2023 roku. Według naszej wiedzy, protokół błędnie podaje godziny w jakich komisja pozostawała w niepełnym składzie. Brak obecności reprezentacji środowiska przy ponad 55% wystąpień uważamy za istotne naruszenie zasad realizacji konkursu. 

Chcemy zwrócić również uwagę, na fakt, że kryteria oceny ustalone na I posiedzeniu Komisji Konkursowej o których mowa jest w protokole z II posiedzenia Komisji Konkursowej powołanej zarządzeniem Nr 3270/2023 nie zostały podane do publicznej wiadomości. O fakcie ich sformułowania dowiadujemy się jedynie z protokołu. 

Długo oczekiwaliśmy na upublicznienie wygranego programu - po naszych bezpośrednich interwencjach u Roberta Piaskowskiego (byłego pełnomocnika Prezydenta m. Krakowa) dopiero dwa miesiące po konkursie pojawił się on na stronach Urzędu Miasta (29.01.2024).

Dodatkowym w naszej opinii nadużyciem, było uczynienie załącznikiem do procedury konkursowej opracowanego przez Miasto Programu dla sztuk wizualnych 2032. Program nie oddaje rzeczywistych potrzeb pola sztuk wizualnych, nie przeszedł on odpowiednich konsultacji społecznych, został jedynie oparty na wytycznych z raportu Małopolskiego Instytutu Kultury. Został zrealizowany pochopnie, bez uwzględnienia rzeczywistych opinii osób artystycznych. Program, stanowiący część strategii polityki kulturalnej miasta Krakowa na kolejne lata, wymusza na przyszłej osobie sprawującej kierownicze stanowisko instytucji jaką jest Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki, wykonywanie zadań i obowiązków z obszaru administracji należących do zadań organizatora, obciążając tym samym działalność statutową instytucji, co może skutkować obniżeniem jakości merytorycznej, rozmycie tożsamościowe instytucji jak i obniżeniem wizerunku instytucji na polu międzynarodowym.

Kontrowersyjnym także wydaje się fakt, że osoba, która została wyłoniona w konkursie była zatrudniona na stanowisku kierowniczki Działu Sztuki w instytucji zarządzanej przez tę samą osobę, która pełniła jednocześnie dwa kierownicze stanowiska: w instytucji, której konkurs dotyczył (Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki ) jak i instytucji, w której wyłoniona osoba była zatrudniona (Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK), Mało tego, w Komisji Konkursowej przedstawicielką z ramienia załogi Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki była osoba, która niedługo po powołaniu na dyrektorkę osoby wyłonionej w konkursie, została zatrudniona na poprzednie jej zajmowane stanowisko -  kierowniczki Działu Sztuki w Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK. Takie następstwa wydarzeń wzbudzają jednoznaczne przypuszczenia o zaistnieniu nieprawidłowości z obszaru konfliktu interesów.

Zapisy ustawy o organizacji konkursów obecnie poddawane są konsultacjom w szerokim środowisku, gdyż konkursy organizowane w oparciu o zapisy aktualnej ustawy często spełniają tylko pozór demokracji nie realizując jej faktycznych założeń. W naszej ocenie, organizacja w pełni przejrzystych i demokratycznych konkursów na stanowiska kierownicze, zgodnych z obecnie obowiązującymi właściwymi ustawami, jest jednak możliwa. Przejrzystość realizacji konkursu możliwa jest naszym zdaniem jedynie wówczas, kiedy w skład Komisji Konkursowej powoływane są ekspertki i eksperci właściwych stowarzyszeń w proporcjach adekwatnych do stosunku osób urzędniczych i przedstawicieli załóg pracowniczych, programy wszystkich kandydatów oraz jasno sformułowane kryteria ich oceny są podane do publicznej wiadomości, a upublicznianie wygranej koncepcji programowej następuje z dniem ogłoszenia wyników konkursu. Procedura konkursowa staje się wówczas oznaką woli organizatora o utrzymanie wysokich standardów i praktyk, czego w przypadku konkursu o jakim mowa, ze smutkiem należy stwierdzić, zabrakło.

 Zauważamy brak otwartości na zmianę ze strony miejskich decydentów oraz ignorancję w stosunku do strony społecznej i lokalnego środowiska. Postulujemy o przestrzeganie przejrzystych procedur przeprowadzenia konkursów oraz włączenie środowisk sztuk wizualnych w procesy decyzyjne w publicznych instytucjach kultury, w tym Galerii Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki. Mamy także nadzieję, że w Radach Programowych tych instytucji nie zabraknie kompetentnych osób eksperckich, mających realny wpływ na kształtowanie ich programu.

OBYWATELSKIE FORUM SZTUKI WSPÓŁCZESNEJ

Zarząd Stowarzyszenia:

Katarzyna Górna

Antoni Burzyński

w imieniu pozostałych osób członkowskich OFSW:

Paweł Brożyński

Marta Deskur

Agnieszka Kilian

Arkadiusz Półtorak

Marta Romankiv

Artur Tajber

Do wiadomości:

1 - Dyrektorka Katarzyna Olesiak, Wydział Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Urząd Miasta Krakowa

2 - Bartłomiej Sienkiewicz, Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego

3 - Sekretarz stanu Joanna Scheuring-Wielgus, Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego

4 - Dyrektorka Hanna Wróblewska, Departament Narodowych Instytucji Kultury MKIDN

5 - Dyrektor Piotr Rypson, Departament Dziedzictwa Kulturowego MKiDN

6 - Media