Notatka ze spotkania przedstawicieli OFSW z wiceministrem pracy Radosławem Mleczko

W dniu 6 lutego 2014 r. przedstawiciele Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej Katarzyna Górna, Mikołaj Iwański i Artur Żmijewski spotkali się z ministrem Radosławem Mleczko. Celem spotkania było omówienie sytuacji socjalnej artystów i artystek w Polsce.

Obywatelskie Forum jest organizacją, która od lat sygnalizuje dramatyczną sytuację socjalną  twórców. Przedstawiciele OFSW wyrazili potrzebę stworzenia całościowego zbioru regulacji prawnych oraz programów, mających na celu poprawę sytuacji socjalnej i ekonomicznej artystów i artystek w Polsce. Dokument taki, który nazwaliśmy Paktem dla Artystów i Artystek, byłby porozumieniem pomiędzy twórcami a rządem. Celem porozumienia jest wdrożenie, w jak najszybszym czasie, zmian obejmujących:

Zmiany w systemie ubezpieczeń społecznych uwzględniające specyfikę zawodu twórców (opieka zdrowotna, system emerytalny, rentowy, ubezpieczenie  od bezrobocia, zabezpieczenia rodzicielskie);

Regulacje dotyczące podatku dochodowego i innych;

Uporządkowanie regulacji w zakresie zarządzania prawami autorskimi (ten problem dotyczy szczególnie artystów wizualnych);

Uwzględnienie w ustawie o związkach zawodowych możliwości zrzeszania się niezależnych twórców;

Regulacje dotyczące przyznawania dotacji, gwarantujących artystom i artystkom realne wynagrodzenie za pracę na rzecz kultury i sztuki.

Minister Mleczko wyraził zrozumienie dla potrzeby stworzenia całościowych regulacji. Jednocześnie, wobec toczącej się publicznie debaty dotyczącej „oskładkowania” umów cywilnoprawnych  za priorytetowe uznał  rozmowy mające na celu wypracowanie rozwiązań dotyczących zabezpieczenia społecznego artystów i artystek. Wskazał na potrzebę wykorzystania doświadczeń innych państw UE.

Uczestnicy spotkania uznali, że w dalszych pracach uzasadniona wydaje się współpraca ekspertów ze strony rządowej z przedstawicielami OFSW. W związku z powyższym minister Mleczko zadeklarował nawiązanie w tej sprawie kontaktu i współpracy również z przedstawicielami Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego i Ministerstwa Finansów.

OFSW zobowiązało się sformułować wstępne propozycje zmian w systemie ubezpieczeń społecznych.

Jako przedstawiciele środowiska twórców jesteśmy zadowoleni, że podnoszona od kilku lat przez OFSW kwestia fatalnej kondycji twórców i braku systemowych rozwiązań znalazła oczekiwany odzew ze strony rządowej, oraz że Ministerstwo Pracy zadeklarowało gotowość przystąpienia do prac nad zmianami.

Uzgodniliśmy, że kolejne spotkanie odbędzie się na początku marca i poprzedzone zostanie spotkaniami roboczymi z udziałem ekspertów.

"Porozumienia w sprawie minimalnych wynagrodzeń dla artystów i artystek" podpisane

Uprzejmie informujemy, że dzisiaj, 17 lutego 2014 roku, w warszawskiej Zachęcie nastąpiło podpisanie pierwszych „Porozumień w sprawie minimalnych wynagrodzeń dla artystów i artystek”. Cztery instytucje, Muzeum Sztuki w Łodzi, Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Zachęta Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie oraz Galeria Arsenał w Poznaniu, zobowiązały się wypłacać honoraria artystom biorących udział w organizowanych przez nich wystawach.

Jednobrzmiące porozumienie, gwarantujące minimalne wynagrodzenie 800 złotych brutto za udział w wystawie zbiorowej, minimum 1200 złotych za udział w małej wystawie indywidualnej (tzw. project room) oraz minimum 3700 złotych za wystawę indywidualną podpisały Joanna Mytkowska, dyrektorka Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Hanna Wróblewska, dyrektorka Zachęty, oraz Małgorzata Ludwisiak, wicedyrektorka Muzeum Sztuki. W imieniu Galerii Arsenał w Poznaniu porozumienie, gwarantujące odpowiednio kwoty 1200, 1500 (w przypadku wystawy, w której udział bierze dwóch artystów) i 3500 złotych, podpisała wicedyrektor Karolina Sikorska. W imieniu Obywatelskiego Forum Sztuki Współczesnej porozumienie podpisały artystki Katarzyna Górna i Zuzanna Janin.

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej podejmuje starania zmierzające do zawarcia podobnych porozumień, gwarantujących wypłacanie honorariów artystom, z innymi instytucjami. Gotowość do podpisania podobnego porozumienia wyraziły też m.in. Galeria Kronika w Bytomiu, Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK w Krakowie, Galeria Arsenał w Białymstoku, BWA w Tarnowie i Galeria Labirynt w Lublinie.

Zachęcamy galerie i muzea do zgłaszania swojej gotowości do zawarcia porozumienia.

Podpisane porozumienia dotyczą roku 2014 i w wypadku ich przedłużenia w kolejnych latach będą podlegały renegocjacjom.

Strony wyraziły nadzieję, że „Porozumienie” będzie wstępem do sformułowania przyszłego „Paktu dla Artystów i Artystek”, który będzie nowym kontraktem społecznym zawartym między państwem a środowiskiem twórców. „Pakt” ma na celu zapoczątkowanie i rozwinięcie prac nad systemowym uregulowaniem sytuacji społeczno-socjalnej artystów i artystek. Regulacje te muszą obejmować wprowadzenie wypłacana wynagrodzeń za różnego rodzaju prace wykonywane przez artystów - w i na rzecz instytucji kultury - a przede wszystkim regulacji i zmian w systemie powszechnych ubezpieczeń społecznych i prawa podatkowego oraz uregulowanie przepisów dotyczących respektowania praw autorskich.

Poniżej zamieszczamy skany podpisanych porozumień.

Porozumienie podpisane przez Joannę Mytkowską - Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Hannę Wróblewską - Zachęta Narodowa Galeria Sztuki i Małgorzatę Ludwisiak - Muzeum Sztuki w Łodzi:

Porozumienie podpisane przez Karolinę Sikorską - Galeria Arsenał w Poznaniu:

Podpisanie pierwszych Porozumień w Sprawie Minimalnych Wynagrodzeń Dla Artystów i Artystek

Szanowni Państwo,

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej [OFSW] zawarło "Porozumienie w Sprawie Minimalnych Wynagrodzeń Dla Artystów i Artystek" z kilkoma pierwszymi instytucjami kultury w Polsce: Zachętą Narodową Galerią Sztuki, Muzeum Sztuki Nowoczesnej, Muzeum Sztuki w Łodzi, Galerią Arsenał w Poznaniu i Galerią Kronika w Bytomiu, które zobowiązały się do podpisania porozumienia o przestrzeganiu i kontynuowaniu dobrych praktyk, polegających na wypłacaniu artystom i artystkom honorariów za udział w wystawach zbiorowych oraz za przygotowanie wystaw indywidualnych. Porozumienie ma formę zindywidualizowaną ze względu na wysokość wynagrodzeń jak i rodzaje projektów.

Strony wyraziły nadzieję, że "Porozumienie"  będzie wstępem do sformułowania przyszłego "Paktu dla Artystów i Artystek", który będzie nowym kontraktem społecznym, zawartym pomiędzy państwem, a środowiskiem twórców.

"Pakt dla Artystów i Artystek" ma na celu zapoczątkowanie i rozwinięcie prac nad systemowym uregulowaniem sytuacji społeczno-socjalnej artystów i artystek [pracujących nie tylko w polu sztuk wizualnych]. Regulacje te muszą obejmować wprowadzenie zasady wypłacania wynagrodzeń za różnego rodzaju prace wykonywane przez artystów - w i na rzecz instytucji kultury – a przede wszystkim regulacji i zmian w systemie powszechnych ubezpieczeń społecznych i prawa podatkowego oraz uregulowanie przepisów dotyczących respektowania praw autorskich.
 

Nie godzimy się, by usprawiedliwieniem dla niewypłacania należnych wynagrodzeń był kapryśny rynek sztuki. Uważamy, że każda wykonywana przez artystów i artystki praca - w i na rzecz instytucji kultury - wymaga właściwego wynagrodzenia, od którego nie można odstąpić motywując to współpracą z galeriami komercyjnymi, wykonywaniem innych prac w celach zarobkowych, czy kapitałem symbolicznym pomnażanym przez udział w danej wystawie. Od wypłaty wynagrodzenia nie można odstąpić motywując to płcią, pochodzeniem czy narodowością twórcy.

"Porozumienie w Sprawie Minimalnych Wynagrodzeń Dla Artystów i Artystek" ma formułę otwartą i jest zaproszeniem dla innych instytucji kultury do jego podpisania.

OFSW cieszy się, że dyrektorzy i dyrektorki instytucji zdecydowali się na ten krok - postawiony wbrew niedobremu, milczącemu konsensusowi o pomijaniu wynagrodzeń dla artystów.

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej

Zapraszamy na oficjalne podpisanie „Porozumienia w Sprawie Minimalnych Wynagrodzeń Dla Artystów i Artystek" przez Hannę Wróblewską - Dyrektorkę Zachęty Narodowej Galerii Sztuki, Joannę Mytkowską - Dyrektorkę Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie, Małgorzatę Ludwisiak - Wicedyrektorkę Muzeum Sztuki w Łodzi, Karolinę Sikorską - Zastępczynię Dyrektora Galerii Miejskiej Arsenał w Poznaniu, z udziałem artystów - członków sekretariatu OFSW.

W dniu 17 Luty, 2014 o godz. 13.00 w sali kinowej Zachęty – Narodowej Galerii Sztuki, pl. Małachowskiego 3, (wejście od ul. Burschego)

Negocjacje w sprawie minimalnych wynagrodzeń dla artystów.

Obywatelskie Forum rozpoczęło negocjacje z instytucjami i galeriami sztuki w sprawie uregulowaniem zasad wzajemnej współpracy pomiędzy instytucjami a artystami, częścią regulacji jest wypłacanie wynagrodzeń artystom i artystkom. Jesteśmy przekonani, że niezbędne jest porozumienie w tej kwestii i że wpłynie ono pozytywnie na uznanie wartości pracy twórców i podkreślą rolę instytucji we wspieraniu ich pracy.

Treść porozumienia określa wysokość minimalnych kwot wypłacanych artystom za udział w wystawach zbiorowych oraz indywidualnych, wysokość tych kwot jest ustalana w procesie obustronnych negocjacji OFSW z poszczególnymi instytucjami.

W wyniku indywidualnych negocjacji z artystką lub artystą, powyższe kwoty wynagrodzeń mogą wzrosnąć, jednakże celem takiego porozumienia jest zagwarantowanie wypłacania artystom stawek minimalnych.

Powyższe porozumienie nie dotyczy wystawiania dzieł, wypożyczanych z kolekcji, które nabyły prawa autorskie do tych dzieł.

Mamy nadzieję, że porozumienie w kwestii wynagrodzeń będzie wstępem do zawarcia nowego kontraktu społecznego pomiędzy instytucjami kultury, a artystycznym prekariatem. Nowy kontrakt społeczny nazwany przez nas "Paktem dla Artystów i Artystek", będzie rozwinięciem regulacji w sztuce i kulturze, zapoczątkowanych przez "Pakt dla Kultury".

Zapraszamy instytucje kultury do włączenia się w proces zmian w tworzeniu nowych bardziej sprawiedliwych zasad współpracy, które mają na celu doprowadzenie do polepszenia sytuacji artystów.

Zainteresowane podpisaniem porozumienia w tej kwestii instytucje zapraszamy do kontaktu na adres:

forumsztukiwspolczesnej@gmail.com