Warszawa 10. 05.2016
Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej
prof.
Piotr Gliński
Minister
Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Szanowny Panie Ministrze,
zwracamy się do Pana jako reprezentacja
twórców, artystów, kuratorów i krytyków, działających w różnych dziedzinach
kultury: w sztukach wizualnych, muzyce, filmie, pisarstwie, teatrze, i in.
Zrzesza nas Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej, które od kilku lat aktywnie
zabiega o realizowanie podstawowych praw twórców i o włączenie ich do systemu
świadczeń społecznych.
W związku ze zmianą na stanowisku Ministra
Kultury i Dziedzictwa Narodowego, które Pan objął oraz w związku z działaniami
jakie podejmuje MKiDN, prosimy o spotkanie Pana Ministra z naszymi
przedstawicielami.
Podczas spotkania chcielibyśmy omówić z
Panem Ministrem najważniejsze dla nas w tej chwili sprawy:
1. Autonomia instytucji kultury, za którą się opowiadamy;
- autonomia instytucji kultury staje pod
znakiem zapytania wobec zapowiedzi zmian w statutach instytucji i bezpośredniej
ingerencji programowej ze strony organizatora w program Narodowej Galerii
Sztuki Zachęta w Warszawie [te informacje czerpiemy z odpowiedzi MKiDN z
5.04.2016 roku na interpelację nr 34 posła Artura Górskiego]: „[…] w
odpowiedzi na zapytanie nr 34 z dnia 22 grudnia 2015 r. Pana Posła Artura
Górskiego w sprawie dorocznych przeglądów twórczości członków Okręgu
Warszawskiego Związku Polskich Artystów Plastyków w Zachęcie - Narodowej
Galerii Sztuki, postulowanych przez Panią Bognę Lewtak-Baczyńską, uprzejmie
informuję, że inicjatywa ta wpisuje się w kierunek myślenia MKiDN o zmianach w
promocji polskich twórców. […] Statuty instytucji prowadzonych oraz
współprowadzonych przez MKiDN (w tym Galerii Narodowej „Zachęta”) podlegają
właśnie analizie. Wstępne wnioski wynikające z tych analiz sygnalizują
konieczność wprowadzenia do nich zmian. Konkretne ich propozycje jeszcze w
MKiDN nie powstały.”
2. Oparcie rozmowy o kulturze na faktach, a nie
pomówieniach; tym, co decydentów, twórców, pracowników instytucji kultury i
odbiorców może łączyć jest wspólna racjonalność, akceptacja wolności kultury i
wolności wypowiedzi, a nie analiza insynuacji i podejmowanie działań na skutek
donosów;
- w odpowiedzi MKiDN z 5.04.2016 roku na
interpelację nr 34 posła Artura Górskiego, kłamliwy donos krytyk sztuki Moniki
Małkowskiej, jest powodem dla podjęcia działań przez ministerstwo: „Sygnały
o zamkniętej grupie kilkudziesięciu kuratorów, artystów, właścicieli i
dyrektorów galerii, a także krytyków sztuki, […] w polskim świecie sztuk
wizualnych dotarły do MKiDN głównie za pomocą publikacji prasowych. Jesteśmy w
trakcie weryfikacji tych doniesień. Ze wstępnej analizy wynika, że owa „Mafia
bardzo kulturalna”, jak nazwała ją w jednym z artykułów opublikowanych na
łamach dziennika „Rzeczpospolita” krytyczka sztuki Monika Małkowska,
najprawdopodobniej funkcjonuje.” Ludzie kultury nie tworzą mafii - pracują
w sposób otwarty i coraz bardziej transparentny, każdy projekt instytucjonalny,
każde dzieło sztuki oddając pod osąd publiczny; obawiamy się, że ostateczne
uznanie przez MKiDN np. donosu Moniki Małkowskiej za podstawę do wszczęcia
działań, może dać przyzwolenie na etykietowanie ludzi kultury, czy podejmowanie
decyzji przez urzędników MKiDN na podstawie cudzych urojeń publikowanych w
tekstach prasowych;
- w interpelacji posła Zbigniewa Suskiego
nr 1622 do Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego znajdujemy następującą
ocenę Centrum Rzeźby Polskiej w Orońsku: „[…] Idąc tym tokiem kierowania
placówką, dajemy zgodę na zmianę statusu placówki o charakterze
patriotyczno-twórczym, na kolejne centrum antypolskiej sztuki współczesnej.” Sztuka
współczesna jest częścią polskiej kultury, nie jest antypolska; interpelacja
posła Suskiego ma charakter niebezpiecznego, generalizującego pomówienia;
3. Podjęcie działań przez Ministerstwo Kultury działań na
rzecz wsparcia ludzi kultury i instytucji kultury, a nie odbieranie im funduszy
na rozwój;
- powołujemy się np. na rozstrzygnięcia
konkursów na budowę kolekcji sztuki współczesnej przez cztery polskie muzea:
Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK, Muzeum Współczesne Wrocław, Muzeum
Sztuki w Łodzi, Muzeum Sztuki Współczesnej w Warszawie, z których żadne nie
otrzymało dotacji; jest to nie tylko upośledzenie możliwości instytucji
kultury, ale i odebranie twórcom jednego z potencjalnych źródeł dochodu z pracy
[sprzedaż dzieł sztuki]; twórcy najczęściej nie mają stałego zatrudnienia,
dochody ich są niepewne i rzadkie; odcięcie im jednej z możliwości uzyskania
dochodu możemy odczytać jako godzenie w ich prawa przez instytucję państwa
powołaną do wspierania twórczości;
4. Wybór dyrektorów instytucji kultury w drodze
konkursów, z zachowaniem ich przejrzystości, oraz oddanie procesu wyboru
ekspertom wyłonionym przez środowisko ludzi kultury; także wtedy, gdy
organizatorem instytucji jest jednostka samorządu terytorialnego;
- powołujemy się na casus Doroty
Monkiewicz, dyrektor Muzeum Współczesnego Wrocław, która w kwietniu dowiedziała się, że jej kończący się kontrakt
nie zostanie przedłużony; stanowi to zagrożenie dla ciągłości działań
programowych muzeum, zaplanowanych przez dyrektor Monkiewicz na kolejne lata.
5. Kontynuacja prac nad włączeniem twórców kultury do
systemu świadczeń społecznych.
- od kilku lat OFSW razem z powstałą w tym
celu grupą inicjatywną zrzeszającą różne ugrupowania i organizacje
reprezentujące twórców i pracowników kultury, pracuje nad wypracowaniem
rozwiązań w zakresie ubezpieczeń twórców. W tym celu od 2012 r spotyka się z
przedstawicielami MKiDN oraz Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.
Pragniemy kontynuować te prace.
Przez wiele ostatnich lat ludzie kultury
budowali jej instytucje: muzea, teatry, instytucje filmowe, wydawnictwa, itd.
Artyści, kuratorzy, krytycy, animatorzy, działali na rzecz kultury, edukacji,
rozwoju społecznego. Instytucje im w tym pomagały, a oni pomagali instytucjom.
To nie jest mafia, to wrażliwy ekosystem, w którym powstają dobra kultury
dostępne dla wszystkich. Ogromnego wysiłku tych wszystkich ludzi nie można
zdyskredytować kilkoma donosami [choćby ich autorami byli posłowie RP a one
same miały formę interpelacji poselskich]. Naszym zdaniem decyzja polityczna
nie może uchylać obowiązującego prawa, ale powinna być z nim zgodna.
W odpowiedzi na interpelację posła Artura
Górskiego MKiDN zapowiedziało, że swoje zamierzenia będzie konsultowało ze
środowiskiem twórców. Jesteśmy przedstawicielami tego środowiska i prosimy o
wyznaczenie daty spotkania.
Z poważaniem,
Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej
sekretariat:
Katarzyna Górna
Artur Żmijewski
Mikołaj Iwański
Zuzanna Janin
Rafał Jakubowicz
Julita Wójcik
Jacek Niegoda
Joanna Rajkowska
Piotr Bujak
Monika Weychert Waluszko
Igor Stokfiszewski
Łukasz Surowiec
Bogna Burska
Jakub Szreder
Justyna Tafel
Karol Sienkiewicz
Marta Deskur
Adres siedziby: Zachęta Narodowa Galeria Sztuki,
Pl. Małachowskiego 3, 00- 916 Warszawa
Kontakt: forumsztukiwspolczesnej@gmail.com
załącznik: strona 18 ewidencji stowarzyszeń
zwykłych mających siedzibę na terenie m. st. Warszawy
