OFSW na konferencji "Mamy pomysł na Polskę!" – zapraszamy!

Mamy pomysł na Polskę! 29.09.2023 r., Warszawa

Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych OFOP, Fundacja im. Stefana Batorego, Mamprawowiedziec.pl Stowarzyszenie61 oraz Inicjatywa “Nasz Rzecznik” organizują wydarzenie “Mamy pomysł na Polskę!” (29.09.2023 r.).

W szerokim gronie organizacji społecznych, od wielu miesięcy pracujemy nad konkretnymi propozycjami, w jakim kierunku powinno zmierzać państwo i społeczeństwo. Zależy nam na naprawie Polski w określonych obszarach życia społecznego i mamy na to gotowe rozwiązania. Dajemy konkretne odpowiedzi na problemy, które wywołują w społeczeństwie lęki, frustrację i rozczarowanie.

W znacznej części obszarów rozwiązania te są jedynymi kompleksowymi propozycjami, które funkcjonują w przestrzeni publicznej – nie wyobrażamy sobie sytuacji, żeby nie wzięto ich pod uwagę przed wyborami i po wyborach.

W ostatnich latach naznaczonych globalnymi kryzysami i głębokim podziałem społeczeństwa to właśnie organizacje i społeczeństwo obywatelskie stawało na pierwszej linii frontu, aby bronić dobra wspólnego – demokracji, praworządności, praw człowieka, sprawiedliwości, przyrody. I to właśnie na tych fundamentach chcemy budować lepsze i bezpieczniejsze państwo.

Mamy nadzieję i wierzymy, że zmiana jest możliwa. Potrzebujemy przestrzeni do współpracy i dialogu, aby móc skutecznie działać – wspólnie i na rzecz wspólnego dobra. I taką właśnie przestrzeń stworzymy podczas wydarzenia “Mamy pomysł na Polskę”.

29 września zostaną przedstawione Propozycje obywatelskie dla Polski przygotowane przez organizacje społeczne. Będzie także przestrzeń do zabrania głosu dla przedstawicieli i przedstawicielek Komitetów Wyborczych na temat prezentowanych rozwiązań.

W wydarzeniu wezmą udział przedstawiciele i przedstawicielki społeczeństwa obywatelskiego z następujących dziedzin:

• Praworządność – Niezależne sądownictwo – Stowarzyszenie Sędziów Polskich „Iustitia”
• Praworządność – Trybunał Konstytucyjny – Fundacja im. Stefana Batorego
• Praworządność – Niezależna prokuratura – Stowarzyszenie Prokuratorów Lex Super Omnia
• Edukacja – Sieć Organizacji Społecznych dla Edukacji
• Klimat – ClientEarth – Prawnicy dla Ziemi
• Prawa kobiet – Fundacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny FEDERA i Feminoteka
• Prawa uczniów i uczennic – Stowarzyszenie Umarłych Statutów
• Migracja i integracja – Polskie Forum Migracyjne
• Media publiczne – Społeczny Zespół Ekspertów przygotowujący nowe prawo medialne dotyczące mediów publicznych
• Kultura: muzea – Zespół do spraw reformy muzeów, afiliowany przy Komitecie Narodowym ICOM Polska
• Kultura: uregulowanie statusu artystki zawodowej i artysty zawodowego – Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej
• Samorząd terytorialny – Fundacja im. Stefana Batorego
• Prawa osób LGBT+ – Kampania Przeciw Homofobii
• Społeczeństwo obywatelskie – Ogólnopolska Federacja Organizacji Pozarządowych, Forum Darczyńców w Polsce
• Prawa osób z niepełnosprawnościami i opiekunek/ów – Inicjatywa “Nasz Rzecznik”
• Jawność – Sieć Obywatelska WatchDog Polska
• Kontrola służb – Fundacja Panoptykon

DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ O PROPOZYCJACH OBYWATELSKICH DLA POLSKI

PROGRAM:

12:00 - 12:20

Konwencja organizacji pozarządowych – Mamy pomysł na Polskę!

Prezentacja Propozycji obywatelskich dla Polski przygotowanych przez zorganizowane społeczeństwo obywatelskie

12:20 - 12:30

Mamy prawo wiedzieć

Podsumowanie pytań zadanych osobom kandydującym w wyborach 2023 poprzez serwis Mamprawowiedziec.pl i napływających na nie odpowiedzi

12:30–13:30

Deklaracje współpracy polityków i polityczek z organizacjami

Podsumowanie pierwszej części spotkania i Dialogów stolikowych

Wypowiedzi Przedstawicielek i Przedstawicieli organizacji społecznych

Wypowiedzi Przedstawicielek i Przedstawicieli Komitetów Wyborczych na temat współpracy i propozycji obywatelskich przygotowanych przez organizacje społeczne

Wypowiedzi 10 minutowe na temat przeprowadzonych rozmów, wrażenia, wnioski, informacja zwrotna i deklaracja współpracy oraz przyjęcia proponowanych rozwiązań

13:30–14:00

Lunch i rozmowy kuluarowe

14:00–16:30

Dobre prawo dla zorganizowanego społeczeństwa obywatelskiego*

14:00–14:30 – Uprośćmy działalność społeczną!

Prezentacja głównych rezultatów, narzędzi pracy, wniosków i rekomendacji do dalszego działania płynących z projektu pn. „Dobre prawo dla organizacji społecznych – myśl centralnie, działaj lokalnie” (Tomasz Pawłowski – Fundacja trzeci.org, Rafał Dymek – Polska Fundacja im. Roberta Schumana)

14:30–15:30

Dyskusja: „Pomiędzy teorią a praktyką. Jak skutecznie działać na rzecz dobrego prawa dla organizacji pozarządowych?”

Dyskusja wokół wydanych we wrześniu 2023 r. publikacji „Na rzecz organizacji. W trosce o dobre prawo dla organizacji pozarządowych w Polsce” oraz „W poszukiwaniu perpetuum mobile. Dobre prawo dla trzeciego sektora” (rozmówcy: Piotr Frączak, Łukasz Gorczyński – OFOP, Magdalena Szafranek, Szymon Wójcik - Uniwersytet Warszawski, moderacja: Adela Gąsiorowska – Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich)

15:30–16:30

W kierunku rozwiązań systemowych

Co dalej z ustawą o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie? Rekomendacje i stan prac nad społecznym projektem nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Tomasz Schimanek – Stowarzyszenie Dialog Społeczny)

Czy potrzebujemy Kodeksu NGO? Przedstawienie kluczowych tez z ekspertyzy prawnej dotyczącej postulatu zebrania regulacji prawa organizacji pozarządowych w jednym akcie prawnym – ustawie, której celem i przedmiotem miałoby być ujęcie całości lub większości prawa ngo, stając się dla tego przedmiotu regulacji normatywnych aktem podstawowym (Przemysław Żak – Pajączkowska i Wspólnicy Kancelaria Prawna Sp.k.)

Gwarancje bezpieczeństwa prawno-podatkowego dla organizacji pozarządowych (Julia Kluczyńska – Forum Darczyńców w Polsce)

Pytania i dyskusja (Rafał Kowalski – OFOP, ngo.pl)

*Projekt realizowany jest z dotacji programu Aktywni Obywatele – Fundusz Krajowy, finansowanego przez Islandię, Liechtenstein i Norwegię w ramach Funduszy EOG.

ZAPISZ SIĘ NA WYDARZENIE

Patronat medialny:

rp.pl, tok.fm, ngo.pl

Oświadczenie w sprawie filmu Agnieszki Holland „Zielona Granica”

Zielona granica, reż. Agnieszka Holland, 2023, fot. Agata Kubis/materiały prasowe

W przeciwieństwie do ministrów RP, którzy wypowiadają się na temat filmu Agnieszki Holland, część z nas film widziała, wszyscy zgadzamy się z jego przesłaniem. Słowa ministra Ziobry i ministra Błaszczaka dowodzą jednego – nie są oni w stanie zrozumieć mechanizmów działania zła. To oni w pierwszym rzędzie powinni obejrzeć Zieloną granicę, aby zrozumieć, czym może być człowieczeństwo, na czym polega ludzka godność i jak można złamać morale funkcjonariuszy władzy. Mamy na myśli słowa ministra Błaszczaka o „uderzeniu w morale strażników granicznych, żołnierzy i policjantów” i „haniebny atak wymierzony w podstawowe elementy bezpieczeństwa RP” oraz absurdalny hejt ministra Ziobry – przypominamy: „W III Rzeszy Niemcy produkowali propagandowe filmy pokazujące Polaków jako bandytów i morderców. Dziś mają od tego Agnieszkę Holland”, który wyczerpuje znamiona czynu karalnego (art. 216 § 1. Kto znieważa inną osobę w jej obecności, albo choćby pod jej nieobecność, lecz publicznie lub w zamiarze, aby zniewaga do osoby tej dotarła, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolności).

Jako środowisko twórcze protestujemy przeciwko przyznawaniu sobie przez polityków roli krytyków sztuki. Wpływa to realnie na wolność słowa, wolność twórczości i odbiór dzieła przez publiczność.

Zielona granica to porażający siłą ekspresji traktat o moralności w sytuacji ekstremalnej, granicznej (!). Film, który równie dobrze mógłby być filmem dokumentalnym. Każda scena, wyważona emocjonalnie, pokazuje rozterki, wahania i ludzkie słabości. Nie przerysowuje zachowań funkcjonariuszy, ani nie pokazuje fikcyjnych sytuacji przemocy. Bezpieczeństwo RP nie polega na przerzucaniu ciężarnych kobiet za druty żyletkowe, a takie sytuacje miały miejsce. To czyni z filmu Holland portret społeczeństwa w prawicowym reżimie, opartym na kłamstwie i propagandzie oraz – co najważniejsze – jego ofiar. Jest to swego rodzaju pomnik tych lat, w których przyszło nam żyć, a których najważniejszym doświadczeniem pokoleniowym stał się kryzys uchodźczy na granicy polsko-białoruskiej. Okazało się bowiem, że to właśnie ten kryzys obnażył głupotę, brak moralnych standardów oraz – w efekcie – okrucieństwo i odczłowieczenie organów władzy oraz jej funkcjonariuszy. Władimir Putin liczył na tą głupotę i się nie przeliczył.

Zielona granica pokazuje konsekwencje tego stanu rzeczy – ludzkie cierpienie i niewyobrażalny dramat ludzi poddanych doświadczeniom skrajnym. Przypominamy jednocześnie, że film jest oparty na faktach, pogłębiony wielomiesięcznym badaniem sytuacji na granicy, produkowany z pełną wiedzy o wywózkach, łapankach i push-backach, o upokorzeniach i rasistowskich wyzwiskach. Zielona granica pokazuje całe spektrum przemocy. Oraz dramat tych, którzy starają się zachować człowieczeństwo mimo wszystko. Mamy nadzieję, że za łamanie fundamentalnych praw człowieka odpowiedzialni ministrowie zostaną pociągnięci do odpowiedzialności.

Wzywamy do natychmiastowej zmiany polityki uchodźczej na granicy polskiej. Panie Ministrze Ziobro, wzywamy do przeprosin autorki wybitnego filmu pokazującego prawdę o przemocy i odczłowieczenia służb. Agnieszka Holland jedynie pokazała w swoim filmie zło, jakie Pan wygenerował swoimi decyzjami, atmosferą przyzwolenia na przemoc i rasizm.

Oświadczenie zostało opublikowane na łamach Gazety Wyborczej 26 września 2023 roku.

Uwagi do projektu Ustawy o Artystach Zawodowych.

Proponowane zmiany dotyczą rządowego projektu Ustawy o Artystach Zawodowych. Poniższe uwagi dotyczą zmian, które gwarantowałby unikanie nacisków politycznych oraz arbitralnego wykluczania niepoprawnych artystów oraz dominacji stowarzyszeń artystycznych o kłopotliwej reprezentatywności.

Proponowane konkretne zmiany do projektu Ustawy

1. Polska Izba Artystek i Artystów - Postulujemy zmianę nazwy proponowanej w proj. Ustawy instytucji z „Polska Izba Artystów” na „Polska Izba Artystek i Artystów”, utworzenie obok „Karty Artysty Zawodowego”, „Karty Artystki Zawodowej” oraz wprowadzenie feminatywów przy nazwach zawodów.
   
   
2. Gwarancja parytetu płci w Radzie i wśród dyrekcji Izby. Artystki stanowią ponad połowę osób pracujących w zawodach twórczych. W związku z tym, parytet płci powinien być zagwarantowany przy ustalaniu składu Rady Izby oraz jej dyrekcji: dla przykładu, poprzez wprowadzenie rotacyjnej dyrekcji, w której Izba jest wymiennie zarządzana przez dwie osoby, które w okresie dwuletnim wymieniają się funkcjami Dyrektorki i Dyrektora oraz jej/jego zastępczyni lub zastępcy.
   
   
3. Gwarancje wolności ekspresji artystycznej. Postulujemy wpisanie w ustrój Izby – a nie wyłącznie w preambułę Ustawy – konieczności zagwarantowania dostępu do systemu ubezpieczeń artystycznych wszystkim osobom zajmującym się zawodowo sztuką, niezależnie od ich przekonań politycznych, subiektywnej oceny jakości ich twórczości czy rodzaju wykonywanej twórczości. Nieprzestrzeganie tej zasady może wiązać się z odwołaniem Dyrektora oraz Rady Izby.
   
   
4. Podkreślenie socjalnego wymiaru Izby. Proponujemy zdefiniowanie funkcji Izby jako wyłącznie socjalnej wraz z gwarancją wpisaną w jej ustrój, która dotyczyłaby wyłączenia z jej kompetencji poza-socjalnego wsparcia finansowego artystek i artystów, tj. niemożności przyznawania przez Izbę stypendiów, grantów, konkursów czy innych aktywności związanych z oceną jakości artystycznej bądź merytorycznej działalności środowiska twórczego. Jednocześnie funkcja socjalna nie wyklucza możliwości prowadzenia badań monitorujących sytuację bytową artystek i artystów  oraz społecznego kontekstu działalności artystycznej.
   
   
5. Rezygnacja z wydawania Karty Artysty Zawodowego/ Karty Artystki Zawodowej. Nie da się w naszym systemie politycznym zagwarantować, że posiadanie karty będzie dotyczyć jedynie kwestii związanych z ubezpieczeniami Istnieje realna obawa, iż będzie stosowana do reglamentacji dostępu do współpracy z instytucjami czy ograniczeń w korzystaniu z programów stypendialnych, pracowni etc. System może działać bez karty.
   
   
6. Demokratyzacja Rady Izby. Mając na uwadze troskę o demokratyzację składu Rady Izby i zagwarantowanie jej niezależności od czynników politycznych teraz i w przyszłości, wnioskujemy o zmniejszenie liczby osób członkowskich Rady Izby wybieranych przez Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu z 5 osób do 2. Proponujemy wprowadzenie zasady, wedle której jedna organizacja może nominować maksymalnie jedną osobę kandydującą do Rady Izby, jak i wpisanie w parytetu płci w składzie Rady Izby oraz wśród Dyrekcji Izby. Postulujemy, aby wybór składu Rady Izby odbywał się w powszechnym głosowaniu wszystkich organizacji reprezentatywnych – bez względu na ich wielkość i liczebność. Projekt Ustawy w obecnym brzmieniu zakłada demokratyczny wybór zaledwie 7 osób na 21 w składzie Rady. Powyższa refleksja skutkuje propozycją wykreślenia Art. 8. p. 1 1) oraz zmianą w Art. 8. p. 1. o następującym brzmieniu: „14 wybieranych jest w głosowaniu przez przedstawicieli wszystkich organizacji reprezentatywnych”.
   
   
7. Ograniczenie arbitralnych kontroli. Rada Izby wedle projektu Ustawy ma posiadać bardzo rozwinięte zdolności kontrolowania organizacji reprezentatywnych, co może prowadzić do utrudnienia ich działalności za pomocą nieuzasadnionych i uporczywych kontroli. Proponujemy ścisłe określenie przypadków, w których kontrola może zostać przeprowadzona oraz procedur, które ograniczą arbitralność Rady. Każda kontrola powinna być przeprowadzana jedynie w przypadkach uzasadnionych podejrzeń, że dana organizacja nie stosuje się do zapisów Ustawy, takich jak: nieprzyznawanie statusu osobom uprawnionym, przyznawanie statusu osobom nie zajmującym się profesjonalnie twórczością czy też niewywiązywanie się ze zobowiązania do terminowego rozpatrywania spraw. Kontrola powinna być poprzedzona pisemnym wezwaniem do wyjaśnienia wątpliwości, na które organizacja może odpowiedzieć w terminie 30 dni. Rada może następnie wezwać organizację do działań naprawczych oraz pisemnego przedstawienia raportu z tych działań w terminie 30 dni. Dopiero niewywiązanie się z tych obowiązków powinno skutkować kontrolą – tak jak jest to opisane w projekcie Ustawy.
   
   
8. Ograniczenie przywileju dużych organizacji branżowych. Nasze szczególne zaniepokojenie wzbudza nieuzasadnione uprzywilejowanie organizacji najliczniejszych oraz arbitralność definiowania progu liczebności, która jest ustalana odgórną decyzją ministra (poprzez rozporządzenie). Brak jest jakichkolwiek merytorycznych przesłanek do ustalenia tej liczby w wysokości 5000 osób – zwłaszcza mając na uwadze fakt, że szacowany rozmiar niektórych środowisk (dla przykładu teatru, filmu, literatury czy twórczości ludowej) jest mniejszy niż wzmiankowane 5000 osób. Proponowane w projekcie Ustawy uprzywilejowanie najliczniejszych organizacji kosztem organizacji mniejszych, których rozmiar wynika ze specyfiki środowiskowej uważamy za działanie niesprawiedliwe i działające na szkodę zarówno poszczególnych zawodów, jak i całego środowiska twórczego. Odgórne ustalanie liczebności w obecnym kształcie projektu Ustawy wydaje się być korzystne wyłącznie dla dużych Organizacji Zbiorowego Zarządzania, które z racji na zaistniały konflikt interesów z Polską Izbą Artystek i Artystów nie powinny mieć dostępu do zarządzania Izbą. Wspomniany konflikt zasadza się na ustaleniach podziału opłaty reprograficznej – jak dowiodły tego konsultacje ws. obecnie procedowanej ustawy, duże OZZ dążą do zwiększenia swojego udziału w środkach pochodzących  z tej opłaty. Jest to działanie na szkodę Izby, której zadaniem jest reprezentowanie wszystkich twórczyń i twórców, w tym osób mniej zamożnych, których jest zdecydowana większość (wedle raportu “Policzone i policzeni” wśród artystów i artystek jedynie 6,85% to osoby zamożne).
   
   
9. Wspieranie artystycznej samoorganizacji. System w ramach projektu Ustawy powinien uwzględniać zachęty ku samoorganizacji artystycznej – także w postaci darmowej pomocy prawnej dla podmiotów chcących się stowarzyszyć oraz mikrograntów celowych, które ułatwiałyby wynajem siedziby oraz pokrycie kosztów księgowości. Za szczególnie szkodliwy uznajemy zapis – „Organizacja może wystąpić z wnioskiem nie wcześniej niż po 2 latach od uzyskania wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego”. Oznacza on de facto utratę możliwości wejścia do systemu potencjalnym nowym organizacjom chcącym reprezentować m.in. zawody dotąd niezrzeszone, co działa na szkodę interesu tych środowisk, jak i powoduje umacnianie organizacji większych i starszych. Postulujemy wykreślenie tego punktu bądź radykalne skrócenie czasu do sześciu miesięcy, po którym organizacja może składać wniosek do Izby. Prócz tej kwestii, uszczegółowione powinny zostać inne zasady wchodzenia do systemu nowych podmiotów zrzeszających – obecne w projekcie Ustawy zapisy są niewystarczające, także ze względu na to, że opierać mają się na podstawie deklaracji artystek i artystów, które mają do dyspozycji pulę już zalegalizowanych organizacji.
   
   
10. Wprowadzenie elementów partycypacji. Postulujemy wprowadzenie partycypacji przy ustalaniu listy czynności charakterystycznych dla danych zawodów. Czynności wskazujące na zawodowy charakter określonych działań powinny być ściśle konsultowane z organizacjami reprezentatywnymi dla danych zawodów (Rada Izby nie jest reprezentatywna dla wszystkich zawodów, których jest o wiele więcej niż osób w radzie). Zasady oparte na partycypacji powinny być także wprowadzone przy ustalaniu listy zawodów artystycznych wraz z procedurami dotyczącymi tego, jak osoby zajmujące się twórczością w zawodach do tej pory nieujętych w rozporządzeniu mogą doprowadzić do wpisania swoich zawodów na listę zawodów artystycznych. Obecnie wedle zapisów Ustawy, ta kwestia ma być  ustalane odgórnie przez ministra w osobnym rozporządzeniu.
    
    
11. Przejrzystość ustalania listy organizacji reprezentatywnych.  Zgodnie z powszechną regułą prawną mówiącą o tym, że prawo nie działa wstecz, również reprezentatywność organizacji nigdy nie powinna być ustalana wstecz, wbrew zapisowi widniejącemu w obecnym projekcie Ustawy. Postulujemy, aby reprezentatywność organizacji była  określana perspektywicznie – na okres roku, na podstawie statystyk reprezentatywności za rok przeszły. Uszczegółowieniu powinny ulec także zasady wchodzenia do systemu nowych organizacji, ponieważ w świetle projektu Ustawy reprezentatywność ustalana ma być na podstawie deklaracji artystek i artystów , mających do dyspozycji jedynie organizacje już reprezentatywne. Postulujemy, aby zostały ustalone granice reprezentatywności za dany rok dla poszczególnych zawodów. Reprezentatywność danej organizacji powinna być  ustalana przez Izbę warunkowo na podstawie deklaracji o spodziewanej liczbie artystek i artystów , które dana organizacja będzie reprezentować i zostanie potwierdzona w terminie 3 miesięcy na podstawie faktycznych deklaracji.
    
    
12. Wsparcie dla artystek i artystów opiekujących się dziećmi. Postulujemy wprowadzenie ułatwień przy przechodzeniu na urlopy rodzicielskie artystek i artystów. Powinno być to umożliwione od razu po wejściu do systemu w pełnym wymiarze zasiłku. Ten postulat jest szczególnie istotny w pierwszym roku funkcjonowania nowego systemu i znacząco ułatwi decyzję osobom, które do tej pory nie miały takiej możliwości. Postulujemy również wprowadzenie systemu stypendialnego dla artystek i artystów  zajmujących się opieką nad dziećmi, w tym: specjalnych zasiłków dla osób chcących wrócić do zawodu artystycznego po okresie opieki nad dziećmi. Nadto postulujemy podjęcie działań mających na celu zapewnienie wsparcia w opiece nad dziećmi dla osób zajmujących się zawodowo sztuką (poprzez m.in. budowę oraz prowadzenie żłobków i przedszkoli we współpracy z samorządami terytorialnymi i wyższymi szkołami artystycznymi).
    
    
13. Kwestie emerytalne. Z całą mocą żądamy podjęcia radykalnych kroków mających na celu przeciwdziałanie nędzy artystek i artystów, które przez ostatnie 30 lat często pracowały poza systemem ubezpieczeń społecznych i emerytalnych. Ten problem wymaga działań systemowych w ramach sprawiedliwego państwa i współżycia, takich jak możliwość wstecznego uregulowania opłat do systemu ubezpieczeń emerytalnych na zasadach określanych przez status artystek i artystów, stworzenie systemu minimalnych emerytur branżowych opłacanych z Funduszu wsparcia, a docelowo systemu emerytur obywatelskich.
     
14. Określenie zasad panujących w okresie przejściowym. Pragniemy zwrócić uwagę, że w projekcie Ustawy obecnie nie ma żadnych reguł określających zasady obowiązujące w okresie przejściowym. Jest to szczególnie istotne dlatego, że system jest zbudowany na zasadzie samozwrotnej legitymizacji – Dyrektor wybierany jest przez Radę, która wybierana jest przez organizacje reprezentatywne, których to reprezentatywność jest ustalana przez Dyrektora Izby.