Zmiana regulaminowa dotycząca programu grantowego MKiDN w sprawie nieusuwalności i niezaniżania wynagrodzeń dla artystów

Jedenaście miesięcy temu OFSW zaczęło opracowywać zmiany regulaminowe dotyczące wynagrodzeń dla artystów w programie grantowym MKiDN. W styczniu b.r. złożyliśmy w ministerstwie swój apel dotyczący sprawy likwidowania lub zmniejszania wynagrodzeń artystów we wnioskach grantowych, wnioskując w nim powstanie nieusuwalnej rubryki wynagrodzeń dla artystów. Nasz apel został złożony w dniu 31.01.2014 w MKiDN Departament Mecenatu Państwa do Pani Ziny Jarmoszuk.

Publikujemy go teraz:

Apel przeciw likwidowaniu lub zmniejszaniu wynagrodzeń artystów we wnioskach grantowych

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej zwróciło uwagę na niepokojące praktyki instytucji, fundacji i stowarzyszeń wnioskujących o publiczne dotacje z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Okazuje się, że umieszczane w budżetach honoraria dla twórców są często nieadekwatne do nakładu pracy i czasu poświęconego na realizację projektu, a – co jeszcze bardziej niepokojące -  przy aktualizacji wniosków (które otrzymały zmniejszone wobec wnioskowanego dofinansowanie) wynagrodzenia dla artystów, twórców i wykonawców są zmniejszane nieproporcjonalnie do obniżonej kwoty dotacji lub całkowicie usuwane z budżetu wniosku. W rezultacie praca artystów albo nie jest opłacana, albo wynagrodzenia nie odzwierciedlają wkładu pracy w przygotowanie dzieła czy projektu.

Do 30 listopada 2014 roku trwa przyjmowanie wniosków na programy operacyjne MKiDN, w związku z tym OFSW zwraca się do wnioskodawców o zwrócenie szczególnej uwagi na powyższy problem i wpisywanie do aplikacji grantowych rzeczywistych wynagrodzeń dla artystów, twórców i wykonawców, o utrzymanie tych wynagrodzeń w aktualizowanych wnioskach oraz o zaprzestanie ich nieproporcjonalnego zmniejszania.

Opisaną powyżej tendencję do zaniżania wynagrodzeń potwierdza pismo Narodowej Galerii Sztuki Zachęta do MKiDN. Zachęta jako operator programów MKiDN oraz instytucja kwalifikująca wnioski grantowe zauważa następującą praktykę:

 

Zachęta Narodowa Galeria Sztuki

Zespół ds. Programów Operacyjnych

L.dz.697/13

Adresat: Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego;

Departament Mecenatu Państwa

[pismo wpłynęło do MKiDN 22.05.2013]

[...] Zwracamy uwagę na fakt, że honoraria dla artystów sztuk wizualnych niepokojąco często ulegają nieproporcjonalnemu (choćby w stosunku do honorariów organizatorów) zmniejszeniu lub całkowitemu zlikwidowaniu w trakcie składania aktualizacji wniosku do otrzymanej dotacji. Sugeruje to, że punkt "honoraria dla artystów" często wstawiany jest jako wypełniacz a nie realny koszt przewidywany przez organizatora. Istotne wydaje się stworzenie zapisu regulaminowego wykluczającego tego rodzaju praktykę (honoraria dla artystów wykonawców - w przypadku zmniejszonej dotacji nie powinny ulegać nieproporcjonalnym zmianom).

Hanna Wróblewska

Dyrektorka Zachęty Narodowej Galerii Sztuki

(Powyższy fragment, publikujemy za zgodą dyrekcji Narodowej Galerii Sztuki Zachęta w Warszawie.)

Nasz wniosek złożony w MKiDN spotkał się z pozytywną weryfikacją. W dniu 7 października 2014 roku OFSW otrzymało ważną informację z Departamentu Narodowych Instytucji Kultury od Naczelnik Wydziału Pani Donaty Jaworskiej. W wyniku naszego pisma nastąpiła zmiana regulaminowa w Programie Wydarzenia Artystyczne – priorytet 3 - Sztuki wizualne,  mająca na celu ograniczenie na poziomie wymogów formalnych zaniżania lub likwidowania wynagrodzeń artystów tworzących prace i biorących udział w wystawach/projektach, a więc będących kluczowymi postaciami danego wydarzenia, będącego przedmiotem dofinansowania w ramach priorytetu Sztuki Wizualne. Została ona wypracowana wspólnie przez Ministerstwo i instytucję zarządzającą Programem, czyli Zachętę – Narodową Galerię Sztuki i przedłożona do akceptacji Ministra KiDN. Przedmiotowa zmiana została wprowadzona do edycji 2015 wymienionego Programu, który został ogłoszony poprzez publikację regulaminu na stronach MKiDN.

Realizacja naszych i Zachęty postulatów została oparta na wprowadzeniu adekwatnych do problemu zapisów w regulaminie. Ostatecznie w projekcie regulaminu znalazł się następujący zapis (dokonane zmiany zostały zaznaczone na czerwono):

§25           

1. W trakcie składania aktualizacji wniosku beneficjent zobowiązany jest do niezwiększania procentowego udziału dofinansowania ministra w stosunku do całkowitego budżetu zadania określonego we wniosku, będącym przedmiotem oceny.

2. Po obustronnym podpisaniu umowy kwestię procentowego udziału dofinansowania ministra w stosunku do całkowitego budżetu zadania określają zapisy w niej zawarte.

3. Niespełnienie warunków, określonych w ust. 1 i 2, może być podstawą do obniżenia, anulowania lub zwrotu całości bądź części dofinansowania.

4. W trakcie składania aktualizacji wniosku beneficjent zobowiązany jest do niezmniejszania procentowego udziału kosztów prezentacji artystycznych w całościowym budżecie zadania – w szczególności kosztów honorariów autorskich dla artystów biorących udział w zadaniu oraz twórców dzieł prezentowanych w ramach zadania.

5. W uzasadnionych przypadkach beneficjent może ubiegać się o zgodę dyrektora instytucji zarządzającej na zmniejszenie w całościowym budżecie zadania procentowego udziału kosztów, o których mowa w ust. 4.

6. Niespełnienie warunków, określonych w ust. 4 lub brak zgody dyrektora instytucji zarządzającej, o której mowa w ust. 5, może być podstawą do obniżenia lub anulowania dofinansowania.

W ocenie MKiDN dotychczasowe zapisy dawały Zachęcie możliwość reakcji w sytuacji nieuzasadnionej i nieproporcjonalnej redukcji środków dla artystów. Jednak powyższy zapis wzmacnia te możliwości i dodatkowo wskazuje wnioskodawcom jaki rodzaj zmian w kosztorysie na etapie aktualizacji jest szczególnie wrażliwy.

Regulamin został ogłoszony na stronie Ministerstwa w dniu 27 października 2014
http://mkidn.gov.pl/pages/strona-glowna/finanse/programy-ministra/programy-mkidn-2015/wydarzenia-artystyczne/sztuki-wizualne.php 

Dalsze prace nad zmianami w zapisach regulaminu, będą kontynuowane przez OFSW w przyszłym roku. W tym zakresie będziemy współpracować zarówno z operatorem - Zachętą Narodową Galerią Sztuki w Warszawie jak i MKiDN.

Obywatelskie Forum Sztuki Współczesnej